مقبولیت کیفر در نظام عدالت کیفری

کیفرها به حکم ذات متغیر خود، در حال تغییر مداوم هستند. ظهور کیفرهای جدید تحت عنوان مجازات های جایگزین حبس و همین طور پیش بینی نهادهای کیفرزدا در نظام های حقوقی کشورهای مختلف از جمله ایران، موید تغییر و گسترش مصادیق نوین پاسخ های کیفری به بزهکاری است. در این میان، مقبولیت واکنش های کیفری جدید در میان کنشگران قضایی از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به گونه ای که در صورت عدم مقبولیت کیفرهای جدید، پیاده سازی رویکردهای نوین کیفردهی در قانون بی نتیجه خواهد بود. بنابراین پذیرش کیفر و مقبولیت آن در میان کنشگران قضایی موثر در صدور و اجرای آن اهمیت فزاینده ای پیدا می کند؛ زیرا در مراحل مختلف از تعیین تا اجرای کیفرها، کنشگران مختلفی ایفای نقش می کنند و نگرش هر کدام می‏تواند کیفردهی، نوع و یا حتی اصل اجرای آن را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل لازم است نخست مفهوم «مقبولیت کیفر» مورد بررسی دقیق قرار گرفته و سپس بدین پرسش پرداخته شود که در مراحل مختلف دادرسی، از مرحله تعقیب گرفته تا مرحله دادرسی و اجرای کیفرها چه مولفه هایی بر کیفردهی و توسل یا عدم توسل به کیفرهای اصلاح مدار و ارفاق آمیز تاثیر می گذارد. تبیین این دو موضوع نه تنها در شناسایی چالش های پیش رو می‏تواند مفید باشد، بلکه علاوه بر آن می تواند با یکسان سازی نگرش مبتنی بر مقبولیت کیفر از سلیقه گرایی کنشگران قضایی در کیفردهی جلوگیری نماید. یافته این تحقیق آن است که سیاست جنایی قضایی و اجرایی در زمینه کیفرهای نوین با سیاست جنایی تقنینی همراه نبوده و دلایل متعددی از جمله فقدان سازوکارهای اجرایی در پیاده سازی برخی کیفرها، فرهنگ جامعه و همچنین اقتضایات حاکم بر تفکر کنشگران قضایی در این خصوص موثر است.