ارزیابی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک ارقام گندم (.Triticum aestivum L) در شرایط تنش غرقاب و رابطه آن با عملکرد دانه

تنش غرقاب یکی از مهم ترین تنش ها در رابطه با گیاهان پاییزه به خصوص در مناطق شمال کشور می باشد. با صرفه ترین و مطمین ترین روش برای کاهش اثرات تنش های محیطی بر گیاهان زراعی انتخاب رقم مقاوم می باشد، از این رو این آزمایش با هدف بررسی تحمل به تنش غرقاب در ژنوتیپ های گندم با استفاده از برخی ویژگی های مورفولوژیک و فیزیولوژیک و رابطه آن با عملکرد دانه انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و دو فاکتور 1) تنش غرقاب (عدم غرقاب و 15 روز غرقاب) و 2) رقم (20 رقم) در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 96-1395 به انجام شد. بر اساس نتایج این آزمایش بیشترین عملکرد دانه در شرایط عدم تنش در رقم های N-80-19، N-87-20 و N-91-14 مشاهده شد که به ترتیب برابر 1.95 و 1.88 گرم در بوته بود، در شرایط غرقاب بیشترین عملکرد دانه در رقم های N-80-19 (1.02 گرم در بوته) و کوهدشت (0.96 گرم در بوته) بدست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد سطح برگ، وزن خشک برگ، کلروفیل a و b، حجم و وزن خشک ریشه، کارتنویید و عدد SPAD تحت تاثیر، اثر مخرب تنش غرقاب قرار گرفتند و نسبت به شرایط عدم تنش افت شدیدی داشتند. سطح برگ بیشترین همبستگی (0.89) را با عملکرد دانه داشت، پس از سطح برگ ،کلروفیل a و عدد SPAD بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش می توان بیان کرد سطح برگ، رنگیزه های فتوسنتزی، عدد SPAD و حجم ریشه در ژنوتیپ های گندم دارای همبستگی بالایی تحت شرایط تنش غرقاب با عملکرد دانه گندم می باشد، از این رو می توان ژنوتیپ های که دارای سطح برگ ورنگیزه های فتوسنتزی بیشتری در مرحله رویشی هستند را به عنوان ژنوتیپ های مقاوم گندم به تنش غرقاب معرفی کرد.