جایگاه اخلاق در قانون گذاری از دیدگاه فقه

این نوشتار با نگاهی فقهی به این مسیله می پردازد که اخلاق در فرایند قانون گذاری چه نقشی دارد. مقصود از اخلاق در این بحث دو امر است: 1. بایدها و نبایدهای اخلاق اسلامی؛ 2. اخلاق عمومی. نسبت این دو، عموم و خصوص من وجه است. مقصود از قانون، مقرراتی است که حکومت اسلامی برای اداره جامعه بر اساس وظایفش وضع می کند و ضمانت اجرای حکومتی دارد. غرض اصلی این مقاله بررسی نقش آن دسته از قواعد اخلاقی در قانون گذاری است که حکم الزامی شرعی نیستند. در این مقاله دخالت اخلاق در قانون گذاری، در عناوین زیر بررسی شده است: 1.   نقش اخلاق در وضع قانون در قاعده اخلاقی 2.  نقش اخلاق در وضع قانون درباره قاعده اخلاقی 3. نقش اخلاق در تفسیر قانون 4.  نقش اخلاق در وضع قانون در جایی که به ویژه اسلام حکم ندارد 5.  نقش اخلاق در ایجاد خلا قانونی 6.  نقش اخلاق در وضع قانون از طریق دخالت در فقه