ارزیابی توان اکولوژیکی توسعه سطحی جنگل با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) (مطالعه موردی: منطقه دادآباد در استان لرستان)

آنچه در فرآیند ارزیابی توان اکولوژیک مد نظر قرار میگیرد، تاثیر متقابل منابع اکولوژیک پایدار و ناپایدار است که به صورت ویژگیهای هر اکوسیستم خرد اثرات متقابل بر یکدیگر و محیط زیست میگذارند، لذا ذکر این نکته ضروری است که بهره مندی از طبیعت به گونهای که کمترین زیان به محیط وارد شود و در کنار آن بهترین بهره وری برای انسان به دست آید، مدنظر است. این امر تنها در صورتی امکانپذیر است که تمامی عوامل و پدیده های دخیل در محیط زیست مدنظر قرار گیرند. به همین منظور در این تحقیق یکی از زیرحوزهه ای کرخه به نام زیر حوزه دادآباد واقع در استان لرستان، جهت ارزیابی توان اکولوژیک بهم نظور توسعه سطحی جنگل بر اساس اصول آمایش سرزمین، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS ) مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس ابتدا مطالعات پایه انجام، و نقشه های موضوعی منطقه تهیه و سپس رقومی سازی شد. پس از آن تجزیه و تحلیل، جمعبندی و رویه مگذاری لایه ها در محیط GIS انجام شد و در نهایت نقشه واحدهای زیست محیطی منطقه با 1581 واحد بهدست آمد. در مرحله بعد با شناسایی محدودیت های مطلق و دایمی موجود در هر شاخص و استفاده از منطق بولین، مناطق دارای محدودیت از نقشه واحدهای زیست محیطی اولیه حذف و تعداد 1110 واحد با مساحتی در حدود 17482 هکتار، بدون محدودیت جهت ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعه سطحی جنگل به دست آمد. سپس ارزشهای کیفی کدبندی شده در جدول اطلاعات توصیفی مربوط به هفت شاخص شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، عمق خاک، بافت خاک، میزان موادی آلی خاک و فرسایش پذیری به عنوان شاخصهای اصلی جهت توسعه سطحی جنگل انتخاب و با استفاده از مقیاس دو قطبی فاصلهای، تبدیل به مقادیر کمی شدند. سپس با استفاده از نرم افزار EC و استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، ابتدا ساختار سلسله مراتبی برای شاخص های مورد نظر تهیه و اهداف، معیارها و ارتباط بین آنها مشخص گردید. در مرحله بعد وزن شاخصها، امتیازدهی به شاخص ها و بررسی سازگاری منطقی قضاوتها مشخص گردید. وزن نهایی هر شاخص با استفاده از روش SAW تعیین شد. سپس با جمعبندی تمامی ارزش های بدست آمده برای هر رکورد اطلاعاتی، تاثیر متقابل تمامی شاخصهای مربوط به یک رکورد اطلاعاتی به صورت یک ارزش نهایی حاصل شد. قابلیت اراضی برای توسعه جنگل در چهار طبقه توان کلاسه بندی گردید و در جدول اطلاعات توصیفی بر اساس طبقهبندی صورت گرفته، ارزش نهایی مربوط به رکوردهای اطلاعاتی کدگذاری گردید. منطقه مورد مطالعه دارای سه طبقه توان 1 ،2 ، 3 و فاقد طبقه توان 4 میباشد. در مرحله آخر با توجه به بررسیهای انجام شده طبقه توان 1 و 2 برای انجام برنامه ریزی جهت توسعه سطحی جنگل انتخاب و با توجه به گونه های انتخابی، نقشه قابلیت توسعه برای هر گونه تهیه گردید.