شناسایی صفات مرتبط با عملکرد گندم در شرایط تنش خشکی دوره ای با روش تجزیه تشخیص

گندم یکی از مهم ترین غلات در رژیم غذایی انسان است و به طور گسترده در بسیاری از محصولات غذایی فرآوری شده استفاده می شود. تنش کم آبی از عوامل اصلی محدودکننده رشد و تولید گندم در جهان است. این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر صفات ثانویه زراعی و فنولوژیک بر عملکرد دانه ده ژنوتیپ گندم نان (شش لاین ایزوژن در سه زمینه ژنتیکی و چهار رقم) در شرایط تنش خشکی دوره ای انجام شد. دو آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دانشگاه شهید باهنر کرمان طی سال های زراعی 98-1397 و 1399-1398 اجرا و صفات متعددی اندازه گیری شد. در این بررسی بین صفات ثانویه متعددی که بررسی شد فقط طول ریشک، طول برگ پرچم و تعداد دانه در سنبله توانستند به طور معنی داری ژنوتیپ های با عملکرد بالا و پایین در شرایط تنش رطوبتی را از هم تفکیک نمایند. این نتیجه اهمیت این صفات را در برنامه های به نژادی برای تحمل به خشکی نشان می دهد. تابع تشخیص این صفات به عنوان یک شاخص جامع برای انتخاب ژنوتیپ های با عملکرد بالا مورد استفاده قرار گرفت. این شاخص 72 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کرد و با عملکرد دانه در شرایط تنش آبی همبستگی مثبت و معنی داری (**85/0=r) نشان داد. تابع تشخیص نشان داد که مهم ترین صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه در شرایط تنش رطوبتی به ترتیب طول برگ پرچم و طول ریشک بودند. این شاخص می تواند به عنوان معیاری برای انتخاب همزمان در برنامه های به نژادی آینده مورد استفاده قرار گیرد.