بررسی میزان واگرایی سرفصل دروس و سوال های آزمون با استفاده از آزمون نیکویی برازش و شاخص جفری (نمونه موردی: سوال های درس آمار آزمون تحصیلات تکمیلی 1397-1393)

هدف از این پژوهش بررسی میزان واگرایی سوال های آزمون کارشناسی ارشد و دکتری تعدادی از دروس اصلی آمار طی سال های 1397-1393 از سرفصل های مصوب شورای عالی برنامه ریزی است. برای این منظور ابتدا براساس سرفصل های دروس مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، که آزمون های ورودی کارشناسی ارشد و دکتری بر اساس آنها طراحی می شوند، موضوع ها و زیر موضوع های اصلی (با عنوان خوشه اصلی، زیرخوشه و مباحث) مشخص شد. در مرحله بعد توزیع فراوانی سوالات دفترچه آزمون های مذکور در بازه های زمانی مشخص در هر مبحث استخراج شد و فاصله این توزیع سوالات در خوشه ها با توزیع ایده آل و مورد انتظار خبرگان رشته تخصصی محاسبه و آزمون شده است. برای بررسی واگرایی، از آزمون "خی‏دو" و برای بررسی نیکویی برازش دو توزیع و همچنین فاصله اطلاعاتی از "شاخص جفری" استفاده شده است. نمونه مورد بررسی در این تحقیق یک نمونه موردی شامل مجموعا هشت درس، دو درس "آمار و طرح آزمایشها" در آزمون‏ کارشناسی ارشد رشته های مهندسی کشاورزی و همچنین چهار درس تخصصی کارشناسی ارشد رشته آمار (آمار ریاضی، رگرسیون، نمونه گیری و مبانی احتمال) و دو درس تخصصی دکتری این رشته (احتمال و استنباط آماری) است. نتایج نشان می‏دهد که از میان هشت درس غیرتخصصی تنها در یکی از دروس (طرح آزمایشها در رشته مهندسی کشاورزی) و البته در سال 1395 میزان واگرایی معنی‏دار بوده است (0.28= P-Value <0.05, Chi-square= 8.88, Jeffrey). همچنین در بین دروس تخصصی رشته آمار نیز میزان واگرایی از وضعیت ایده آل برای یکی از دروس (درس احتمال آزمون دکتری آمار سال 1396) معنی دار است (0.46P-Value <0.01, Chi-square= 12.50, Jeffrey=). در نتیجه می توان گفت در میان دروس آمار در آزمون ورودی رشته های مهندسی کشاورزی و همچنین دروس تخصصی رشته آمار، بین سرفصل و سوال‏های آزمون با وجود تغییرات، نسبتا هماهنگی و تناسب رعایت شده است، بجز در دو ماده که میزان واگرایی و عدم تناسب معنی دارشده که این می تواند به دلیل عدم اطلاع طراحان سوال از سرفصل های دروس مذکور باشد.