ارزیابی سطوح مختلف آب آبیاری قطره ای نواری بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا

به منظور بررسی و ارزیابی سطوح مختلف آب آبیاری قطره ای بر عملکرد، اجزای عملکرد، بهره وری آب و مشخص نمودن مهم ترین متغیر مستقل که بیش ترین تغییرات در عملکرد و بهره وری آب را موجب گردیده از یک سو و بررسی اثر متغیر مستقل حجم آب مصرفی بر دیگر متغیرهای این پژوهش از سوی دیگر، آزمایشی در دو سال زراعی 91-1390 و 90-1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های یک بار خرد شده با 4 تکرار اجرا گردید. مقدار آب در آبیاری قطره ای نواری در چهار سطح 50، 75، 100 و 125 درصد نیازآبی در کرت های اصلی و دو رقم Hyola 401 و RGS003 در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس در مدل رگرسیون نشان داد که بیش تر بودن قدرمطلق ضرایب بتا و آماره t هر متغیر مستقل موجب شد تا آن متغیر به عنوان حساس ترین متغیر مستقل اثرگذار بر متغیر وابسته معرفی شود. لذا متغیر مستقل حجم آب مصرفی، با ضریب بتای 860/0 و آماره t به میزان 246/13 بیش ترین اثر را بر متغیر ارتفاع بوته داشت. در صفت عملکرد، متغیرهای مورد بررسی (تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، و وزن هزار دانه، حجم آب مصرفی، دوره گل دهی، دوره رشد و ارتفاع بوته) 1/74 درصد (741/0R2=) میزان نوسانات متغیر وابسته (عملکرد کلزا) را تبیین کردند. حجم آب مصرفی با بالاترین قدرمطلق ضریب بتای 563/0 و آماره t به میزان 967/2 بیش ترین اثر معنی دار در سطح 1 درصد را بر عملکرد گذاشت. در بین متغیرهای وابسته، حجم آب مصرفی با بالاترین قدر مطلق ضریب بتای 013/1- و آماره t به میزان 415/12- بیش ترین اثر منفی و معنی دار در سطح 1 درصد را بر بهره وری آب گذاشت. عملکرد با ضریب بتای 427/0 و آماره t به میزان 000/8 در رتبه ی دوم اثرگذاری بر بهره وری آب کلزا جای گرفت و این اثر در سطح 1 درصد معنی دار بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بیش ترین میزان همبستگی تعداد خورجین در بوته و دانه در خورجین هر دو با ارتفاع بوته به ترتیب به میزان های 763/0 و 849/0 محاسبه شدند که حاکی از موثر بودن افزایش ارتفاع بوته در افزایش تعداد خورجین در بوته و دانه در خورجین بود. تمامی صفات اجزای عملکرد همبستگی مثبتی با همدیگر داشتند که نشان می دهد کاهش هر یک از این صفات می تواند اثر زیان باری بر عملکرد کلزا در مزرعه داشته باشند. با توجه به اهمیت دانه های روغنی در کشور پیشنهاد می گردد از نتایج این تحقیق به منظور شناسایی پارامترهای متغیر اثرگذار بر پارامترهای وابسته از جمله بهره وری آب در کم آبیاری قطره ای گیاه کنجد نیز استفاده شود.