بررسی الگوی توزیع عناصر خاکی نادر(REEs) در آپاتیت های هرمز به عنوان رهیافت اکتشافی با استفاده از مقایسه توزیع الگوی عناصر اصلی و خاکی نادر در ریولیت های گنبد نمکی هرمز و گچین

گنبدهای نمکی هرمز و گچین به ترتیب در 17 کیلومتری جنوب و 50 کیلومتری غرب بندرعباس، بر کمربند زاگرس واقع هستند. رخنمون‏‏های گسترده‏ای از سنگ‏ها و توف ریولیتی در این گنبدهای نمکی دیده می‏شود. کانی های اصلی تشکیل دهنده ریولیت ها شامل هماتیت، مگنتیت، پیریت، آهکیوپیریت و آپاتیت (گنبد نمکی هرمز) هستند. بر پایه شواهد زمین شیمیایی، سنگ‏های ریولیتی هرمز و گچین وابسته به سری‏های ماگمایی آهکی قلیایی تا شوشونیتی هستند و طی یک نظام زمین‏ساختی از نوع کمان‏های آتشفشانی کرانه فعال قاره‏ای تشکیل شده‏اند. نبود ناهنجاری های منفی Nb و مثبت Pb در ریولیت‏های هرمز و گچین نشان دهنده ماگمای برآمده از خاستگاه گوشته ای با آلودگی کمی از سنگ های پوسته ای و وابسته به فرورانش است. مقدار میانگین نسبت‏های (La/Yb) N و (Ce/Yb) N به عنوان شاخص نسبت عناصر خاکی نادر سبک (LREE) به سنگین  (HREE) نشان دهنده‏ی غن ی‏شدگی آشکار LREEها نسبت به HREEها برای سنگ‏های ریولیتی هرمز در برابر سنگ‏های ریولیتی گچین است. همبستگی قوی و مثبت بین مجموعه عناصر خاکی نادر با مجموعه اکسیدهای آهن، فسفات، کلسیم و همچنین ناهنجاری های مثبت La و Ce و منفی P در نمونه‏ های ریولیتی هرمز نسبت به نمونه‏ های گنبد نمکی گچین، پیامد حضور کانی آپاتیت در این سنگ‏هاست. الگوی پراکندگی عناصر خاکی نادر سبک در آپاتیت‏های گنبد نمکی هرمز از روند منظم‏تر و یکنواخت‏تری پیروی می‏کند، به طوری که LREEها سازگاری بیشتری برای تمرکز در کانی آپاتیت نشان می‏دهند. پایین بودن مقدار Eu/Eu* در آپاتیت‏های هرمز (ppm 04/0-01/0) نسبت به ریولیت‏های هرمز (ppm 1/1-3/0) می‏تواند بیانگر تغییر ترکیب ماگمایی طی تشکیل آپاتیت‏ها باشد. افزون بر این، افزایش ناهنجاری منفی Eu می‏تواند به دلیل تبلور فلدسپارها باشد که  Euرا از مذاب جدا کرده و در خود متمرکز می‏سازند و در آپاتیت های هرمز نشانگر درجه جدایش بالاست. آپاتیت‏ های گنبد نمکی هرمز، با غنی‏شدگی LREEها نسبت به HREEها، ناهنجاری های منفی Eu و مثبت Ce و غلظت‏ های عناصر خاکی نادر قابل توجه تا ppm 8882 به عنوان کانی رهیافت نقش مهمی در ارزیابی توزیع عناصر خاکی نادر در ریولیت گنبد نمکی هرمز دارند.