تاثیر سیلیکات سدیم در القاء مقاومت سیستمیک در خیار مبتلا به پوسیدگی فوزاریومی ساقه و ریشه

یکی از مهم ترین بیماری های خیار، پوسیدگی ساقه و ریشه خیار با عامل  Fusarium oxysporum f.sp. radicis-cucumerinum می باشد. به منظور القای واکنش های دفاعی در ارقام خیار و کنترل بیماری  فوق اثر سیلیکات سدیم مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا غلظت های متفاوتی از سیلیکات سدیم در آزمایشگاه به روی قارچ بیمارگر استفاده شد. اثرات غلظت های مختلف سیلیکات سدیم به صورت کاربرد در خاک روی خیار در گلخانه به کار رفت. در بازه های زمانی صفر، 48، 72 و 96 ساعت بعد از مایه زنی با بیمارگر، نمونه برداری از گیاهچه های تیمار شده برای اندازه گیری متابولیت های ثانویه و فعالیت آنزیمی انجام شد. شدت بیماری، فاکتورهای رشدی، تولید متابولیت های ثانویه و فعالیت آنزیم های دفاعی در گیاه خیار و در نتیجه کنترل بیماری بررسی شد. بررسی شدت بیماری و فاکتورهای رشدی در قالب طرح کاملا تصادفی و فاکتورهای بیوشیمیایی در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل که در آن فاکتورهای اصلی تیمارهای اعمال شده و فاکتورهای فرعی زمان های نمونه برداری هستند با سه تکرار انجام شد. سیلیکات سدیم تاثیر ضدقارچی مستقیم بر رشد قارچ بعد از گذشت 5 روز داشته و با افزایش غلظت آن تا 4 میلی مولار باعث افزایش معنی دار اثرات ضد قارچی شد. کاهش قطر پرگنه نسبت به شاهد به صورت معناداری تنها در غلظت های 2 و 4 میلی مولار مشاهده شد. قارچ های فوزاریومی بیمارگر ریشه بوده و باعث کاهش میزان جذب آب و مواد معدنی و مسدود شدن آوندها می شوند، در نتیجه مستقیما بر پارامترهای رشدی در ریشه و قسمت های سبز گیاه اثر می گذارند. شاهد آلوده نسبت به شاهد سالم در تمامی پارامترهای رشدی اندازه گیری شده کاهش معنا داری نشان داد. شدت بیماری و فاکتورهای رشدی تحت تاثیر معنی دار اثرات سیلیکات سدیم در سطح احتمال 1 درصد قرارگرفتند. کاربرد سیلیکات سدیم در تمامی غلظت ها نتایج مطلوبی در کاهش معنی دار علایم بیماری در پی داشت. کاربرد سیلیکات سدیم در گیاهان بیمارسبب بهبود پارامترهای رشدی شد. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی کاهش میزان کلروفیل و کارتنویید و افزایش ترکیبات فنلی و آنزیم های آنتی اکسیدانی و پرولین در شاهد آلوده در مقایسه با شاهد سالم مشاهده شد. در این پژوهش در گیاهان بیمار در حضور سیلیکات سدیم مقادیر رنگدانه ها، آنتوسیانین، فنل، فلاونویید، پرولین، پروتیین و فعالیت آنزیم های اکسیدانی به شکل معنی داری نسبت به شاهد آلوده افزایش یافته است. طبق نتایج به دست آمده، سیلیکات سدیم به عنوان یک محرک شیمیایی دفاع گیاه و افزایش دهنده رشد گیاه، برای حفاظت موثر گیاه خیار در برابر عامل بیماری می تواند استفاده شود.