ارزیابی اثر ضد قارچی عصاره نانو کپسوله زیست سازگار Trichoderma harzianum

قارچ Trichoderma harzianum به عنوان یک عامل شناخته شده کنترل زیستی بیمارگرهای گیاهی و همچنین افزایش دهنده رشد گیاهان، در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به اثرات تخریب کننده عوامل زنده و غیرزنده بر کارایی این قارچ، کپسوله کردن عوامل زیستی با پلیمرهای زیست تخریب پذیر می تواند سد محافظتی اطراف این قارچ ایجاد نماید. در سال های اخیر، این فناوری زیست سازگار، مورد توجه محققین قرار گرفته است. در این پژوهش اثرات ضدقارچی عصاره خام و نانوکپسول های کیتوسان حاوی عصاره قارچ آنتاگونیست T. harzianum در برابر قارچ بیمارگر Macrophomina phaseolina (عامل بیماری پوسیدگی ذغالی سویا) مورد بررسی قرار گرفت. تهیه نانوکپسول ها به روش ژلاسیون یونی انجام شد. مطالعات ریخت شناسی نانو ذرات کپسوله شده با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی انجام گرفت. میانگین اندازه نانو ذرات و همچنین پایداری آنها با روش طیف سنجی پراکندگی نور هیدرودینامیکی اندازه گیری شد. جهت بررسی فعالیت ضدقارچی عصاره خام و نانو کپسول های کیتوسان حاوی عصاره قارچ آنتاگونیست، محیط کشت  سیب زمینی- دکستروز- آگار (PDA) سترون حاوی غلظت های مختلف هر یک از تیمارها تهیه گردید. قطر پرگنه قارچ بیمارگر پس از 5 روز، اندازه گیری و درصد بازدارندگی از رشد قارچ عامل بیماری نسبت به شاهد محاسبه شد. نتایج حاصل از تصویربرداری میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد، نانو کپسول های حاوی عصاره قارچ آنتاگونیست به صورت ذرات کروی یکنواخت با میانگین قطر 91/77 نانومتر می باشند. اثرات ضدقارچی نانو کپسول های حاوی عصاره قارچ آنتاگونیست به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد، نانوکپسوله کردن عصاره قارچ آنتاگونیست، سبب افزایش معنی داری در قدرت بازدارندگی قارچ عامل بیماری گردید. عصاره نانوکپسوله شده با گذشت زمان به دلیل رهایش کنترل شده عصاره، به طور موثرتر و در مدت زمان بیشتری می تواند قارچ بیمارگر را کنترل نماید. بنابراین، به نظر می رسد کپسوله کردن عصاره T. harzianum، در حفظ اثرات ضد قارچی آنتاگونیست در بر همکنش با محیط اطراف نقش دارد.