طبقه بندی لندفرم های ساحلی و تحلیل تغییرات زمانی مکانی خط ساحلی جزیره قشم با رویکرد مدیریت یکپارچگی نوار ساحلی

پژوهش حاضر می کوشد به تحلیل تغییرات مکانی زمانی واحدهای مورفولوژیکی خط ساحلی جزیره قشم بپردازد. ابتدا لندفرم های ساحلی با استفاده از نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، مطالعات میدانی و تصاویر ماهواره ای به روش شپارد طبقه بندی شد. سپس برای تحلیل تغییرات خط ساحلی جزیره، از تصاویر ماهواره ای TM، ETM+ و OLI برای سال های 1990، 2000، 2013 و 2020 و ابزار تحلیل سامانه خط ساحلی (DSAS) استفاده شد. در ادامه نیز تغییرات خط ساحلی با روش های آماری LRR، EPR، NSM و SCE تحلیل شد. نتایج طبقه بندی شپارد نشان داد که واحدهای تراس، دشت های دامنه ای و تپه های مرتفع به عنوان سواحل اولیه، به ترتیب 17/38، 94/29 و 43/18 درصد از واحدهای ساحلی را به خود اختصاص داده است. رسوبات دریایی و واحدهای انسان ساخت به عنوان سواحل ثانویه، به ترتیب 04/12 و 40/1 درصد از سواحل را در برگرفته است. سواحل اولیه در جنوب و سواحل ثانویه نیز در شمال جزیره قشم قرار دارد. نتایج مدل DSAS نشان داد که طی 31 سال، متوسط میزان جابه جایی (LRR) خط ساحلی در تپه های مرتفع، دشت های دامنه ای، تراس ها، انسان ساخت، مانگرو، بندر دولاب، دستکو و دیرستان به ترتیب 3/11، 8/6، 4/5، 7/21، 4/26، 8/22، 5 و 6/15 متر در سال بود. در سواحل اولیه و ثانویه نیز میزان LRR به ترتیب 63/7 و 44/19 متر در سال و نرخ NSM به ترتیب 3/241 و 569 متر در 31 سال بود. به دلیل ته نشینی رسوبات ساحلی به ویژه در جنگل های مانگرو، پیشروی خط ساحلی در سواحل ثانویه در شمال جزیره قشم بیش از دیگر نواحی ساحلی بود؛ حال آن که به دلیل وجود امواج و بادهای غالب دریایی در سواحل جنوبی، فرسایش قهقرایی و پسروی خط ساحلی بیش از رسوب گذاری بود. بیشترین پیشروی خط ساحلی، 2346 متر در جنگل مانگرو و بیشترین پسروی، 471- متر در سواحل غار نمکدان بود. آزمون تی استیودنت نشان داد که اختلاف آماری تغییرات خط ساحلی در سواحل اولیه و ثانویه در سطح 99 درصد معنی دار است که نوار شمالی جزیره قشم روند پیشروی خط ساحلی دارد و نوار جنوبی آن دارای روند پسروی است.