نقش الگوی نمونه برداری در کارایی نقشه های پایش شوری خاک

برای جلوگیری از تخریب اراضی، همواره بایستی تغییرات شوری خاک بررسی شود. در پایش مکانی تغییرات ویژگی های خاک همچون شوری، طراحی الگوی نمونه برداری مناسب اهمیت بالایی دارد. بر این مبنا، مطالعه حاضر در 155 هکتار از اراضی منطقه شاملو استان آذربایجان شرقی به بررسی نقش الگوی نمونه برداری (تعداد و توزیع نقاط) در پهنه بندی شوری و کارایی نقشه های تهیه شده پرداخت. با استفاده از روش کریجینگ، نقشه های شوری خاک برمبنای پنج الگوی نمونه برداری شامل شبکه های منظم 100 و200 متری، شبکه 200 متری تو در تو و شبکه های مستطیلی 200×100 متری با دو جهت افقی و عمودی تهیه شد، سپس پارامترهای میانگین اندازه محدوده ها در هر نقشه، شاخص حداکثر کاهش و تراکم محدوده ها محاسبه شد. نقشه های تهیه شده، پهنه های مختلفی از شوری را نشان داد که حداکثر مقدار آن در غرب منطقه بود. نتایج مدل سازی مکانی برای انواع الگوی نمونه برداری نشان داد که در طراحی مدل برتر نیم تغییرنما برای درون یابی، نقش توزیع نقاط نمونه برداری بیش از تعداد آنهاست اما در مقادیر آستانه و دامنه، تاثیر برعکس است. نتیجه یکسان نسبت آستانه به سقف حاصل شده برای انواع الگوی نمونه برداری که عمدتا در این مطالعه به ذاتی بودن تغییرات مکانی شوری اشاره دارد بیانگر مستقل بودن این شاخص از تعداد و توزیع نقاط نمونه برداری است. در میان یابی های صورت گرفته، هر چند توزیع نقاط مطالعاتی در دقت و صحت برآوردهای صورت گرفته موثر بود، ولی تعداد نقاط نقش بیشتری داشت. نتایج نشان داد که در مطالعات درون یابی، تهیه نقشه هایی با وضوح بالاتر و نتایج تفصیلی تر همواره به تعداد و تراکم بالای نمونه برداری نیاز ندارد، اما در الگوهایی با تعداد و تراکم های یکسان، کارایی نقشه ها به توزیع نقاط نمونه برداری وابسته است. همچنین تراکم ایده آل محدوده ها را نمی توان به طور مستقیم با تراکم یا توزیع به خصوصی از نقاط نمونه برداری مرتبط دانست؛ بنابراین توصیه می شود در طراحی الگوی نمونه برداری خاک، ابتدا تراکم بهینه یافت شود و برای آنها توزیع مناسبی ترسیم گردد.