بررسی تطبیقی روایت های مربوط به واپسین شاهان ساسانی در جیوتانگ شو و شین تانگ شو

از جمله مفصل ترین روایت های مربوط به ساسانیان در متون چینی، گزارش های جیوتانگ شو و شین تانگ شو درباره واپسین شاهان ساسانی است. این گزارش ها ویژگی های سیاسی ایران ساسانی، تحولات سال های پرآشوب پس از خسرو دوم (590 - 628 م) و مرگ یزدگرد سوم(632 - 651 م) و بازماندگان وی در چین را نیز شامل می شود. اگرچه این دو اثر حاوی اطلاعات ارزشمندی هستند، اما محقق برای استفاده از آن ها علاوه بر دانش خط کلاسیک چینی، نیاز به استفاده از روش تحلیلی و  تطبیقی دارد. زیراکه در برخی قسمت ها تفاوت های محتوایی روایت های جیوتانگ شو با شین تانگ شو باعث شده که این دو کتاب گزارش های متفاوت و گاهی متضاد هم درباره شاهان ساسانی ارایه کنند. نظر به اهمیت اطلاعات آنها درباره واپسین سال های شاهنشاهی ساسانی، مقاله حاضر سعی دارد تا نخست ویژگی های تاریخ نگاری این دو اثر و سپس روایت های این دو متن را با یکدیگر مقایسه کرده تا درستی و نادرستی آن ها مشخص گردد. این بررسی نشان خواهد داد که از آنجاکه سبک تاریخ نویسی شین تانگ شو مبتنی بر «گاهشماری منظم وقایع» بود، روایت ساسانیان در شین تانگ شو از درستی و اصالت بیشتری برخوردار است. اصالت شین تانگ شو با وجود مجسمه پیروز و نرسی در مقبره چیان لینگ بیشتر مشخص می شود، مجسمه هایی که در پژوهشهای جدید درست شناسانده نشدند و در این مقاله گزارش دقیقتری درباره آنها داده می شود تا از این طریق،  روایت های صحیح و نادرست درباره ساسانیان در دربار تانگ تحلیل و ارزیابی شود.