بازتاب رویکرد دینی- قومی در فتوح نگاری دوره اسلامی: مطالعه ای بر پایه فتوح مصر و اخبارها ابن عبدالحکم

فتوح مصر و اخبارها نگاشته ابن عبدالحکم (د 257ه) از نخستین فتوح نگاری های اسلامی درباره سرزمین های غربی جهان اسلام به ویژه مصر است.  قدمت و اصالت کتاب و اقتباس های مورخان بعدی از آن، دستیابی به رویکرد و نگرش تاریخی نویسنده در نگارش آن را ضروری می سازد. به این مهم در پژوهش حاضر با واکاوی جزءنگرانه برخی از روایت های کتاب توجه شده است. رویکرد دینی نویسنده، عامل اصلی در گزینش و نقل روایت های تاریخی این کتاب بوده است. بر همین اساس، عنصر «ایمان» را عامل اصلی کامیابی مسلمانان در فتح مصر در مقابل مادی گرایی حاکمان بیزانسی می داند. «عرب گرایی» نیز از طریق تاکید نویسنده بر سبک زندگی بدوی عرب، رقابت های قبیله ای و ذکر اطلاعات نسب شناسی، بر تاریخ نگری ابن عبدالحکم موثر واقع شده است.