بررسی تاثیر سازه پل در مسیر رودخانه بر رفتار هیدرولیکی جریان (مطالعه موردی: رودخانه ولیان)

وجود سازه ها در مسیر رودخانه مانند پل، بند، اعیانی ها و... باعث تغییر خصوصیات هیدرولیکی جریان رودخانه شده و تغییر در این خصوصیات جریان ممکن است بستر رودخانه را تغییر دهد. در پژوهش حاضر، اجرای مدل هیدرولیکی رودخانه ولیان و نتایج حاصل از آن و نقش پل ها (چندار، اسکول دره، آجین دوجین و ولیان) در شرایط طبیعی بستر مورد بررسی قرار گرفته است. با در اختیار داشتن نقشه های توپوگرافی با دقت مناسب (مقیاس 1:500) و نرم افزارهای GIS شامل ARCGIS-GEORAS و امکان ساخت مدل GIS از این محدوده مطالعاتی، از مدل ریاضی HEC-RAS استفاده شد. رودخانه مورد مطالعه در شرایط طبیعی و در وضعیت موجود (وجود سازه ها)، برای سیلاب های با دوره بازگشت های مختلف 2، 33/2، 5، 10، 25، 50، 100، 200، 500 و 1000 مدل گردید. نتایج نشان داد که وجود پل ها  بیشترین تاثیر روی مساحت مقطع عبوری جریان (6/11%) و عرض سطح آزاد آب (5/16%) و کمترین تاثیر روی سطح ارتفاع آب و تراز گرادیان انرژی (حدود صفر درصد) دارند. عدد فرود و سرعت جریان در تمام پل ها به جز پل ولیان کاهش داشته است. ارتفاع گرادیان انرژی متغیر بوده است. کمترین تغییرات مربوط به سطح ارتفاع آب، گرادیان انرژی و بیشترین اختلاف مربوط به پارامتر عرض سطح آب و مساحت است.  با توجه به نتایج حاصل از خصوصیات هیدرولیکی با دوره بازگشت 25 ساله برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی لازم، پیشنهاد گردید پل اسکول دره به دلیل بیشترین تغییرات در سطح مقطع جریان و عرض سطح آب در اولویت اول و پل ولیان در اولویت آخر مدیریتی قرار گیرند.