رابطه بین الگوی سیمای سرزمین و پراکنش ذرات معلق (PM2.5) در شهر اصفهان

با توجه به اهمیت مبحث آلودگی هوا به ویژه در کلان شهر اصفهان، هدف اصلی این مطالعه ارزیابی وضعیت کیفیت هوای شهر اصفهان از نظر ذرات معلق و یافتن رابطه بین الگوی سیمای سرزمین و ذرات معلق است.

برای اندازه گیری غلظت ذرات معلق با استفاده از دستگاه غبارسنج مت وان در 52 نقطه شهر به طور تصادفی نمونه برداری صورت گرفت. نقشه کاربری اراضی شهر اصفهان با روش طبقه بندی حداکثر احتمال در نرم افزار Terrset تولید شد. به منظور ایجاد نقشه ی پراکنش ذرات معلق، از روش وزن دهی معکوس فاصله در نرم افزار ArcGIS استفاده شد. از متریکهای (آنتروپی نرمال، تراکم حاشیه، مساحت لکه، غنای نسبی و فشردگی لکه) و شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI) برای کمی سازی وضعیت سیمای سرزمین استفاده شد. این متریک ها با استفاده از نرم افزار FRAGSTATS کمی شدند.

نتایج نشان داد که پوشش گیاهی اثر کاهشی بر میزان آلودگی هوا دارد، به طوری که همبستگی منفی و معنی داری بین PM2.5 و NDVI مشاهده شد، بدین معنی که با افزایش تراکم پوشش گیاهی، میزان ذرات معلق کاهش یافته است.

به طور کلی در این تحقیق با محاسبه غلظت ذرات معلق در شهر اصفهان مشخص شد که مناطق جنوب غرب، جنوب، و جنوب شرق اصفهان در معرض تماس با ذرات معلق بیشتری قرار دارند. تراکم بالای سیمای سرزمین از نوع فضای سبز منجر به کاهش آلاینده ذرات معلق می شود. از تحلیل تغییرات ذرات معلق منطقه این طور استنباط شد که هر چه به سمت مناطقی که پوشش گیاهی ضعیفتری دارند پیش برویم، میزان بالاتری از غلظت ذرات معلق مشاهده می شود.