تدوین اصول طراحی مراکز آموزشی- تحقیقاتی با بهره گیری از راهکارهای اقلیمی مناطق کویری و بیابانی

از شاخصه‌های اصلی معماری ایرانی-اسلامی توجه به اصول اقلیمی در طراحی است. کمبود مطالعات اقلیمی پیرامون مراکز آموزشی و اهمیت آسایش و الگوهای مصرف انرژی در این ساختمان‌ها، لزوم دستیابی به راهکارهای اقلیمی قابل اجرا در معماری امروز را آشکار می‌سازد. راهکارهای اقلیمی بیان‌ شده در منابع موجود برای طراحی این مراکز به صورت کیفی و کلی و با استفاده از روش‌هایی سنتی همراه بوده اند. در این مقاله برای دستیابی به راهکارهایی ملموس و قابل اجرا (کمی) برای معماری امروزی، در ابتدا پرسشنامه‌ای بازپاسخ میان صاحب‌نظران توزیع و پاسخ‌های کسب شده بررسی و لیست اولیه راهکارها استخراج گردید. سپس برای تعیین میزان تاثیرگذاری راهکارها، با روش دلفی و با نرم‌افزار SPSS پاسخ‌ها تحلیل و لیست نهایی راهکارها الویت‌بندی شدند. در ادامه با بررسی داده‌های آب‌وهوایی 50 سال گذشته در 6 شهر کویری ایران به‌ عنوان نمونه‌هایی قابل اتکا برای این اقلیم، داده‌های موردنیاز برای تعیین منطقه ی آسایش این اقلیم بدست‌آمد. در پایان عوامل بیوکلیماتیک و راهکارهای طراحی اقلیمی، در نرم‌افزار eQUEST مدل‌سازی شدند. بدین‌صورت که با شبیه‌سازی کامپیوتری فضای یک کلاس ‌درس استاندارد برای اقلیم کویری و بیابانی، نتایج پرسشنامه و داده‌های آب‌وهوایی در نرم‌افزار نام برده اعمال و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند تا بهینه‌ترین شرایط برای طراحی اقلیمی نظیر زاویه‌ی جهت‌گیری ساختمان، ابعاد و جهت پنجره‌ها، عمق و اندازه سایبان‌ها، جنس مصالح و... بدست‌آید. در پایان این نتیجه حاصل شد که با به ‌کارگیری شرایط مناسب در طراحی فضای درس می‌توان مصرف انرژی را تا 65% کاهش داد.