ارزیابی انتقادات سوزان هاک بر آراء ضد موجه سازی معرفت شناختی پوپر

عقلانیت انتقادی به عنوان رهیافتی برای شیوه ی سلوک زیستی و مخصوصا روشی در علم با نظر کارل پوپر طرح شد. اما آراء وی در زمینه طرد استقرا و موجه سازی با مخالفت سوزان هاک به عنوان فیلسوف منطق مواجه شده است. در این مقاله به ارزیابی هاک از آراء پوپر با عنوان نگاتیویسم منطقی خواهیم پرداخت و نشان می دهیم که هاک تمام تلاش خود را برای حفظ روش های موجه سازی با تعابیر و انحاء مختلفی، بیشتر زیر سایه ی استقرا، به کار می بندد. هم چنین نشان خواهیم داد که نقدهای هاک به پوپر به سبب تمایل وی به موجه سازی، دچار برخی خلط های روان شناختی و سمانتیکی با مباحث معرفت شناختی است. در پاسخ خواهیم دید که پوپر ارتباط عقلانیت با موجه سازی را نفی می کند و اساسا موجه سازی را ناممکن می داند و مدلی سه مرحله ای شامل طرح مساله، یافتن راه حل های ابداعی برای مساله پیش آمده و حذف برخی از آن ها را پیشنهاد می کند که در آن هیچ نیازی به موجه سازی و حمایت شواهد وجود ندارد. محصول اتخاذ چنین رهیافتی ارایه ی حدس ها و گمانه هایی خلاقانه خواهد بود که در عین پذیرش وجود حقیقتی ایده آل و واقعیتی خارج از ذهنمان، هیچ نسبتی از واقعیت یا صدق را برای فرضیه ها برقرار نمی کنیم و در نتیجه از مشکلات موجه سازی در امان خواهیم بود. به همین جهت همواره آمادگی برای نقادی راه حل های خود را داریم و درباره ی فرضیه ها و نظریه هایمان متواضعانه تر موضع گیری می کنیم.