بررسی تفسیری مکلف بودن حیوانات و محشور شدن آنها در آیه 38 انعام

برخلاف تلقی رایج که «حیوانات، از نعمت عقل و فهم و از موهبت اختیار محرومند، بنابراین معقول و متصور نیست آنها مکلف باشند و در آخرت محشور گردند»، از آیه 38 سوره انعام که حیوانات را امت هایی چون انسان ها می داند و سرانجام آنها را حشر الی الله معرفی می کند، استفاده می شود این موجودات، از برخی مراتب فهم و درک و از حدی از اختیار برخوردارند، بنابراین می توان آنها را مکلف به تکالیفی متناسب با شرایط و ساختار وجودی آنها دانست و نیز می توان گفت سرانجام آنها، حشر الی الله است. این دو امر، به وسیله روایات پرشماری که شاید بتوان آنها را متواتر معنوی دانست، تایید می شود. البته نه در قرآن و نه در روایات، کم و کیف تکلیف شدن آنها و چگونگی محشور شدنشان تبیین نشده است.