تبیین رفتارهای صرفه جویی در مصرف آب به کمک تئوری رفتار برنامه ریزی شده توسعه یافته (مطالعه موردی شهر اصفهان)

اگرچه تشویق خانوارها به پذیرش رفتارهای حفاظت از آب، به عنوان یک استراتژی موثر در تامین آب پایدار، توجه مدیریت تقاضای آب را به خود جلب کرده، اما موفقیت در چنین سیاست هایی به پذیرش داوطلبانه افراد وابسته است. با توجه به نقش مهم روانشناسی در تبیین رفتار انسان، این پژوهش به بررسی عوامل اساسی اجتماعی- روانشناختی موثر بر پذیرش رفتارهای حفاظت از آب خانگی و چگونگی تبیین این رفتارها به کمک توسعه تیوری رفتار، برنامه ریزی شده و با اضافه کردن متغیر عادت، به مدل اصلی این تیوری پرداخت. در این پژوهش که صرفا بر روی رفتارهای صرفه جویی در مصرف آب (حفاظت رفتاری) متمرکز بود، 343 نفر از شهروندان شهر اصفهان شرکت کردند. در این راستا، یک پژوهش پیمایشی به کمک یک پرسش نامه ساختاریافته به عنوان ابزار پژوهش، انجام و از روش مدل سازی معادلات ساختاری نیز برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که با اضافه کردن متغیر عادت به تیوری رفتار برنامه ریزی شده، مدل توسعه یافته قادر است به ترتیب 75 و 51 درصد از واریانس تمایل به انجام رفتارهای صرفه جویی در مصرف آب و نیز رفتارهای صرفه جویی در مصرف آب را پیش بینی کند. بر اساس یافته ها، متغیرهای نگرش و کنترل رفتاری درک شده، رابطه مثبت معنی داری با تمایل داشتند که از این بین نگرش، دارای بیشترین قدرت پیش بینی تمایل به انجام رفتارهای حفاظت از آب خانگی بود. علاوه بر این، متغیرهای عادت و تمایل، رابطه مثبت معنی داری با رفتارهای صرفه جویی در مصرف آب داشتند که متغیر عادت، مهم ترین عامل تعیین کننده رفتار بود. این در حالی است که متغیر هنجار ذهنی، بر تمایل و متغیر کنترل رفتاری درک شده، بر رفتار تاثیر معنی داری نداشت. در نهایت، به سیاست گذاران پیشنهاد می شود که کمپین های آگاهی بخشی و آموزشی با هدف (1) ایجاد نگرش مثبت نسبت به رفتارهای حفاظت از آب در میان خانوارها، (2) افزایش خودکارآمدی و اعتماد به نفس آنها در انجام این گونه رفتارها و (3) بهبود و یا تغییر عادات رفتاری حفاظت از آب آنها، طراحی و پیاده سازی کنند تا بتوانند تمایلات و رفتارهای حفاظت از آب را در بین خانوارها ارتقا بخشند.