ارزیابی تاثیر روش های استحصال آب بر میزان رواناب شهری (مطالعه موردی: حوزه آبخیز شهری بیرجند)

رویکردهای جدید مدیریت رواناب مناطق شهری، در تلاش است تا حجم و دبی اوج بارش ها و همچنین میزان مواد آلاینده مناطق شهری را به اندازه ای کاهش دهد که یادآور رواناب های حاصل از بارش در دهه های قبل از توسعه شهری باشد. نرم افزار SWMM، یکی از بهترین مدل ها برای کمک در این زمینه است و با استفاده از آن می توان اثرات استفاده از روش های استحصال آب را در حجم رواناب خروجی، دبی پیک و درنتیجه کاهش آب گرفتگی معابر بررسی نمود. شبیه سازی شبکه زهکشی شمال شهر بیرجند نشان داد که شبکه فاضلاب شهر بیرجند کارایی لازم برای عبور سیلاب با دوره بازگشت های مختلف را نداشته و در قسمت های مختلفی دچار آب گرفتگی می شود. در صورت عدم رفع مشکل از سوی سازمان های مربوطه، در آینده نه چندان دور انتظار وقوع سیل در سطح وسیع و درنتیجه ایجاد خسارت های جبران ناپذیر و غیرقابل انکار در منطقه می رود. به این منظور، استفاده از دو روش حوضچه های نگهدارنده و جمع آوری آب پشت بام ها که نسبت به مابقی روش های استحصال آب، با هزینه کمتری قابل استفاده هستند؛ در این مطالعه موردبررسی قرار گرفت. با توجه به این که استفاده از سیستم های استحصال آب در کل حوزه آبخیز، از لحاظ صرفه اقتصادی غیرقابل اجرا و توجیه است؛ در بیشتر مطالعات انجام شده از این سیستم فقط در بخشی از حوزه آبخیز استفاده می شود. نتیجه آن که با اعمال روش های استحصال آب باران در حوزه آبخیز شهری بیرجند می توان شاهد کاهش 80 درصدی حجم رواناب شهر بیرجند بود. از سوی دیگر استفاده از حوضچه های نگهدارنده در فضای سبز این شهر می تواند به آبیاری فضای سبز کمک نموده و علاوه بر صرفه جویی در مصارف آب شهری، در کاهش دبی اوج سیلاب نیز موثر باشد.