بررسی برخی صفات فیزیولوژیکی در اکوتیپ های گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) تحت تنش شوری

مقدمه و هدف:

 بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی دارویی متعلق به خانواده نعناعیان است که به عنوان گیاهی اشتها آور، آرام بخش و بهبود دهنده زخم از آن استفاده می شود. استقرار ضعیف و غیر یکنواخت گیاهان دارویی در خاک های مناطق خشک خصوصا در شرایط تنش های محیطی غیر زنده از جمله تنش شوری، یکی از مهمترین موانع توسعه و کشت این گیاهان در کشور است.

به منظور بررسی اثر تنش شوری بر برخی صفات فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل به تنش شوری در 14 اکوتیپ بادرشبو، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط بدون تنش و تنش شوری انجام شد. دو شرایط آزمایش با استفاده از آب معمولی با هدایت الکتریکی 2/3 دسی زیمنس بر متر و آب شور با هدایت الکتریکی 14 دسی زیمنس بر متر انجام شد. در این پژوهش صفات غلظت پرولین، غلظت کلروفیل a و b، غلظت کاروتنویید، میزان نسبی آب برگ، غلظت سدیم و پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم اندازه گیری شدند.

نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر تنش شوری برای صفات غلظت کلروفیل a و b، میزان نسبی آب برگ، غلظت سدیم و پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. برهمکنش تنش × اکوتیپ برای تمام صفات مورد بررسی به جز غلظت پرولین در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بین اکوتیپ های مورد بررسی برای تمام صفات مورد مطالعه تفاوت معنی دار در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. تنش شوری باعث کاهش معنی دار غلظت کلروفیل a و b، میزان نسبی آب برگ و غلظت پتاسیم و افزایش معنی دار غلظت سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که اکوتیپ های فریدن، اصفهان و مراغه در هر دو شرایط بدون تنش و تنش شوری دارای مقادیر بیشتر غلظت پتاسیم بودند و بنابراین می توان این اکوتیپ ها را برای کشت در هر دو شرایط تنش و بدون تنش شوری پیشنهاد نمود.

نتایج مقایسه میانگین داده ها برای اکوتیپ های مورد بررسی نشان داد که می توان اکوتیپ های فریدن، اصفهان و مراغه را جهت کشت در هر دو شرایط تنش و بدون تنش شوری پیشنهاد نمود.