نقش گونه های اکسیژن واکنشی در جوانه زنی گرده و رشد لوله کلزا (Brassica napus L.) مهار شده توسط UV-B

در چند دهه اخیر معضل آسیب لایه اوزون منجر به انجام مطالعات در واکنش گیاهان عالی به پرتو فرابنفش شده است. خلای لایه اوزون درناحیه استراتوسفیک جو زمین منجر به افزایش نفوذ پرتو فرابنفش در محدوده طول موج 280 تا 320 نانومتر می گردد. این امر ضرورت و اهمیت مطالعه اثر پرتو فرابنفش بر گیاهان و سازوکار واکنش گیاه را افزون می نماید. اگر چه تاثیر پرتو فرابنفش بر گیاهان از نظر فیزیولوژیک بخوبی شناخته شده است، با این حال اطلاعات محدودی در سطح سلولی و مولکولی در این خصوص وجود دارد. تحقیقات اخیر از اثر پرتو فرابنفش بر فرایندهای مهم فیزولوژیک نظیر فتوسنتز و بیان برخی ژن ها گزارش می نماید. به هر حال تعداد محدودی ازاین تحقیقات در زمینه واکنش اندام زایشی به پرتو فرابنفش بوده است. هدف از این پژوهش ارزیابی اثر پرتو فرابنفش بر تولید رادیکال های فعال اکسیژن و تاثیر آن بر سیستم واکنش دفاعی در زمان جوانه زنی لوله گرده در گیاه کلزا است. نتایج نشان داد که با افزایش شدت پرتو فرابنفش سرعت جوانه زنی لوله گرده کاهش یافت. در این راستا غلظت یون سوپراکسید و پراکسید هیدروژن افزایش یافت، که منجر به بالا رفتن میزان پراکسیداسیون چربی ها شد. همچنین میزان فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و پراکسیداز با افزایش شدت پرتوتابی، کاهش یافت. افزایش غلظت رادیکال های فعال اکسیژن و پراکسیداسیون چربی ها همراه با کاهش فعالیت آنزیم های دفاعی می تواند دلیل موجهی بر روند کاهش سرعت جوانه زنی لوله گرده باشد.