اثر تنش خشکی بر برخی ویژگی های بذر دو رقم گندم نان با دو کیفیت متفاوت

مقدمه:

 تنش در نتیجه فرآیندهای غیرعادی است که تحت تاثیر یک یا ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی شکل می گیرد. گیاهان به طور طبیعی تحت تاثیر طیف وسیعی از تنش‎های زنده و غیرزنده قرار دارند. مواجه با تنش در طول دوره رویشی به طور غیر مستقیم روی کشت و تولید ناخالص گیاه تاثیرگذار است. تقریبا نیمی از کل نیازهای غذایی انسان‎ها به‎ ویژه در آسیا به ‎طور مستقیم از غلات تامین می‎شود. بیش از یک‎سوم جمعیت جهان، کالری و پروتیین مورد نیاز روزانه خود را از فرآورده‎ های گندم، که یک منبع ارزان انرژی به خصوص برای مردم جهان سوم محسوب می‎شود، تامین می‎کنند. نشاسته مهمترین محصول نهایی رشد و نمو گندم می‎باشد که تغییر در محتوای آن، شاخص انواع فرآیندهای رشد گیاه است. ترکیب نشاسته در گندم تاثیر تعیین کننده‎ای بر کیفیت دانه، فرآوری آرد و عملکرد دارد.

در این پژوهش دو رقم گندم نان به نام‎های نوید با کیفیت نانوایی متوسط تا ضعیف و پیشتاز با کیفیت نانوایی بالا انتخاب شدند. دو رقم گندم به صورت مزرعه‎ای کشت شدند. هر دو رقم دارای شاهد و تیمار تنش خشکی بودند. طرح در قالب بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سی‏وپنج روز بعد از گرده افشانی، بذرها برداشت شد. سنجش پارامترهای مورفولوژی، درصد جوانه‎زنی، جداسازی گرانول هایA ، B،C  و بررسی گرانول‎ها توسط میکروسکوپ نوری صورت گرفت.

خشکی باعث کاهش معنی دار وزن هزار دانه در هر دو رقم پیشتاز و نوید شد، اما برای صفت طول سنبله و درصد جوانه‎زنی، تنها در رقم نوید که کیفیت نانوایی ضعیفی داشت باعث کاهش معنی‏دار طول سنبله در سطح احتمال یک درصد شد. از طرفی تنش خشکی در هر دو رقم روی مقدار نشاسته در سطح احتمال یک درصد تاثیر معنی‎داری نداشت.

تنش خشکی باعث کاهش معنی دار وزن هزار دانه در هر دو رقم گندم با کیفیت های متفاوت شد، اما بر مقدار نشاسته روی هیچکدام از ارقام اثری نداشت. درصورتی که روی صفت طول سنبله و درصد جوانه‎‏زنی باعث کاهش در رقم با کیفیت ضعیف شد.