تحلیل سبک شناسی شعر سهراب سپهری با تکیه بر تشبیهات آشنازداینده

سهراب سپهری از شاعران صاحب‌سبک در شعر معاصر است که توانسته با شگردهای آشنایی زداینده و فرا رفتن از هنجارهای معمول در کاربرد صناعات، به ابداع و آفرینش تصاویر شعری دست یابد. در شعر سپهری، آشنایی‌زدایی تصویری در حیطه تشبیه غلبه دارد، وی میکوشد با تکیه ‌بر شگردهای مبتنی‌بر آشنایی‌زدایی، تشبیهاتی بیافریند که ضمن معرفی جهان آرمانی خود و فرو ریختن دیوار عادتها، تصاویری با پیوندهای جدید و ناشناخته میان طبیعت، اشیا و مفاهیم ایجاد کند. هدف این پژوهش ضمن استخراج انواع نمونه های تشبیه و تحلیل آشنایی زداییهای کلام سپهری، دستیابی به یکی از وجوه برجسته سبک شخصی اوست.

روش پژوهش در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است و داده ها به شیوه کتابخانه ای گردآوری شده اند و سپس بر اساس فن تحلیل محتوا، مورد بررسی قرار گرفته اند.

پایه اصلی بررسیهای نگارندگان بر انواع تشبیه ازجهت ارکان آن و نیز حسی یا عقلی بودن آنهاست و البته به سبک‌شناسی فرمالیستی نیز توجه شده است. نتایج این پژوهش نشان‌ میدهد یکی از شگردهای مهم سهراب سپهری برای تفهیم عوالم درونی و جهان آرمانی خویش و درنهایت دستیابی به سبک مخصوص خود، استفاده از تصاویر شعری پویا با تکیه بر تشبیهات آشنازداست.

از تحلیل شعر سهراب و تشبیهات آشنایی زدا که در اشعار خود بکار برده میتوان دریافت که وی با داشتن نظام فکری خاص و نگرش عادت‌ستیز خویش، سعی دارد درک مخاطب از جهان پیرامون را تغییر دهد. وی با توجه به پیشه نقاشی و علاقه ای که به طبیعت دارد و نیز گرایش به عرفان شرقی، تلاش میکند اندیشه های آرمانی خود را در قالبی متفاوت از آنچه پیشینیان بیان کرده اند، برای مخاطب نه توصیف بلکه ترسیم کند. در واقع وی بدنبال نقاشی با واژه هاست؛ یک نوع نقاشی آشنازدا که با تکیه بر ابزاری به نام صور خیال و البته با تاکید بر عنصر تشبیه، دربرابر مخاطب قرار میگیرد و محفوظات ذهنی وی را به تصویر بدل میسازد.