کمی سازی تخریب مشخصه های ساختاری در عرصه های زراعت زیرآشکوب بلوط ایرانی (.Quercus brantii Lindl) در بوم سازگان زاگرس

معیشت سنتی و وابسته جوامع محلی زاگرس به جنگل باعث شده است تا زیرآشکوب بخش وسیعی از عرصه های جنگلی زاگرس زراعت دیم شوند. در پژوهش پیش رو فرایندهای تخریب کننده مشخصه های ساختاری در عرصه های زراعت زیرآشکوب جنگل های شهرستان گیلانغرب بررسی شده است. مشخصه های کمی و کیفی (گونه، فرم رویشی (شاخه زاد یا دانه زاد)، قطر برابر سینه، ارتفاع، قطرهای بزرگ و  کوچک تاج، سلامت، وجود پایه های قطع شده و تخریب شده) درختان موجود در عرصه های زراعت زیرآشکوب آماربرداری صددرصد شدند. از آمار سال های 1400-1380 دفتر ثبت تخلف های اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان برای محاسبه تعداد و حجم درختان حذف شده استفاده شد. باتوجه به عدم وجود داده های قطر درختان در سال 1380، برای آشکارسازی تغییرهای ساختاری نمونه هایی از مقطع قطر در ارتفاع برابر سینه در جهت شعاعی با استفاده از مته سال سنج تهیه و مقدار افزایش قطر محاسبه شد. نتایج محاسبه تغییر سطح تاج درختان در عرصه های کاسه کران، اول ویار و چشمه پهن نشان داد که سطح تاج به ترتیب از 54686 به 43180، از 15830 به 12762 و از 22232 به 19064 مترمربع کاهش داشت. نمودار پراکنش تعداد درختان در طبقه های قطری موجود در هر دو مقطع زمانی مورد مطالعه نشان داد که فراوانی تعداد درختان در طبقه های قطری در سه منطقه مورد مطالعه در مقطع زمانی دوم نسبت به مقطع زمانی اول کاهش داشت. در مناطق کاسه کران، اول ویار و چشمه پهن، حجم کل در سال 1380 به ترتیب 153، 5/1174 و 6/565 مترمکعب بود که به ترتیب به 144، 822 و 515 مترمکعب در سال 1400 رسید. مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون t جفتی در سطح اطمینان 99 درصد نشان داد که اختلاف بین میانگین موجودی حجمی در دو مقطع زمانی برای اول ویار و چشمه پهن و سطح تاج درختان در هر سه عرصه معنی دار بود. باتوجه به اینکه تخریب ساختاری عرصه های زراعت زیرآشکوب طی زمان اتفاق افتاده است، پیشنهاد می شود علاوه بر اقدام های معمول حفاظتی که توسط دستگاه های ذی ربط انجام می شودف این عرصه ها به طور خاص مورد پایش قرار گیرند.