زمین شیمی، سن سنجی و محیط تکتونوماگمایی سنگ های آذرین پیرامون کانه زایی آهن- مس احمدآباد، سمنان

کانسار آهن- مس احمدآباد در شمال‏ خاوری سمنان و در فاصله پهنه‏ ساختاری البرز تا ایران مرکزی جای دارد. سنگ‏ های آتشفشانی سنوزوییک با ترکیب داسیت، آندزیت، تراکی آندزیت، آندزیت بازالتی و بازالت و سنگ‏ های آذرآواری شامل توف‏ های سبز تا خاکستری و توف‏ های اسیدی با میان‏ لایه‏ هایی از شیل، ماسه‏ سنگ و کنگلومرا از سنگ‏ های رخنمون یافته در این محدوده هستند. توده‏ های آذرین درونی با سرشت مونزونیتی و مونزودیوریتی و به مقدار کمتر گرانودیوریت و گرانیت درون دیگر واحدهای منطقه نفوذ کرده‏ اند. بافت غالب در این توده‏ ها، پورفیرویید و گرانولار است و پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار و کوارتز از کانی‏ های اصلی سازنده آنها هستند. بافت غالب واحدهای آتشفشانی پورفیریتیک است و کانی‏ های پلاژیوکلاز، آلکالی فلدسپار، کوارتز، آمفیبول و پیروکسن از مهم‏ ترین سازنده‏ های آنها هستند. سن‏ سنجی توده مونزودیوریتی به روش U-Pb برای کانی زیرکن، سن 10/0±76/51 میلیون سال پیش معادل ایوسن آغازین را برای این توده نشان می‏ دهد. تجزیه شیمیایی سنگ کل نشان داد این توده‏ های آذرین درونی سرشت کالک‏ آلکالن دارند و از نوع I و متاآلومینوس هستند و با کمان‏ های آتشفشانی حاشیه فعال قاره‏ ای وابسته به پهنه فرورانش مرتبط هستند. غنی‏ شدگی عنصرهای LREE نسبت به عنصرهای HREE و غنی‏ شدگی عنصرهای LILE (Ba، K، Sr و Th) نسبت به HFSE (Ti) نشان دهنده پیدایش ماگما در پهنه فرورانش است. روند موازی تغییرات عنصرهای خاکی کمیاب در نمونه‏ ها و آنومالی مثبت Pb نشان دهنده خاستگاه ذوب گوه گوشته‏ ای متاسوماتیک با سیال های آزادشده از صفحه فرورونده است. ذوب بخشی همراه با آلایش پوسته‏ ای، در پیدایش ماگمای سازنده سنگ‏ های آذرین منطقه نقش بنیادین داشته‏ اند.