تبیین عوامل موثر بر حس تعلق به مکان و ارزیابی شاخص های پایداری اجتماعی در بافت تاریخی (مورد مطالعه: محله جویباره اصفهان)

امروزه پایداری اجتماعی یک از مفاهیم تاثیرگذار و قابل بحث در طراحی معماری و شهری محسوب می شود. ازآنجاکه محله جویباره اصفهان، قدیمی ترین بافت تاریخی این شهر به حساب می آید و این بافت ارزشمند با همه ویژگی های قابل توجه موجود در آن به سمت فرسودگی و انحطاط، نزول یافته است، شناخت و ایجاد شاخصه های پایداری اجتماعی در این بافت ارزشمند، می تواند در حفظ ارزش های این محله و ثبات آن به عنوان بافت تاریخی، نقش به سزایی داشته باشد. ازآنجاکه ساکنین بومی این محله ارزشمند که ترکیبی از تعداد محدودی از یهودیان و تعداد کثیری از مسلمانان هستند در حال کوچ از آن هستند و ساکنین غیربومی جایگزین آن ها می شود، حفظ این بافت تاریخی آن ضرورت می یابد. شاخصه های پایداری اجتماعی در بافت تاریخی جویباره کدام اند و رابطه بین متغیرها و اولویت های آن ها به چه صورتی خواهد بود؟ هدف از این پژوهش، شناخت شاخصه های پایداری اجتماعی در جهت حفظ ساکنین بومی با حس تعلق زیاد به این بافت تاریخی است، به گونه ای که ایجاد این شاخصه ها در بین ساکنین بومی و محل زندگی آن ها، از انحطاط و فرسودگی این بافت جلوگیری کند. چراکه این بافت قدیمی ترین بافت شهر اصفهان محسوب می شود و بناهای تاریخی ارزشمندی در هم جواری آن همچون مسجد جامع عتیق وجود دارد. از طرفی تحقیقات گسترده ای در رابطه با پایداری اجتماعی در حیطه مسکن انجام شده است، اما در مورد بافت های تاریخی مطالعات انجام شده بسیار محدود است. روش تحقیق در مقاله پیش رو از نوع کمی است و داده ها با استفاده از روش پیمایش گردآوری شده است. پرسش نامه در دو مرحله توزیع و مورد تحلیل قرارگرفته اند، به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار Spss و آزمون های آماری تک نمونه ای و فریدمن برای ارزیابی و اولویت بندی متغیرها استفاده شده است. با توجه به مطالعات انجام شده در میزان حس تعلق در محله، که بر اساس جنسیت، شغل و سن در پرسش نامه اول موردبررسی واقع شده، احساس تعلق در بین مردان با شغل کاسب بیشتر از زنان و بقیه مشاغل بوده است. ازنظر سنی گروه سنی سالمند، دارای حس تعلق مکان بیشتری به محله هستند. در توزیع پرسش نامه دوم شاخصه های پایداری اجتماعی که شامل (کیفیت زندگی، کیفیت فضای باز، توجه به ویژگی های بافت تاریخی و میزان تعاملات اجتماعی افراد ساکن در محله) بوده است، مورد بررسی قرار گرفت. این پرسش نامه در بین مردان با شغل کاسب و زنان با شغل خانه داری که هر دو از جنس گروه سالمند هستند و به ترتیب بیشترین حس تعلق مکان به محله را دارند، توزیع شد. بر این اساس مشخص شد که کیفیت زندگی، بیشترین میزان اهمیت و تعاملات اجتماعی، کمترین میزان اهمیت در جهت رسیدن به شاخصه های پایداری در محله جویباره را در بین ساکنین محله دارا است.