بررسی شدت واکنش و علایم آلودگی در ارقام مرکبات حساس به ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات در شرایط گلخانه

ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات (Citrus yellow vein clearing virus)، ویروسی خسارت زا است که در سال های اخیر در تعدادی از کشورهای منطقه و ایران گسترش یافته است. نظر به اهمیت بیماری ناشی از این ویروس، واکنش ارقام تجاری مرکبات از گروه های پرتقال، نارنگی، نارنج، لیمو، گریپ فروت، بالنگ، تانجلو، پوملو و کامکوات پس از آلوده سازی در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. جوانه ارقام مورد بررسی روی پایه نارنج تکثیر و این نهال ها به طور هم زمان با جدایه شناخته شده ای از ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات (رس شمار بانک ژن: KX902488) با روش پیوند آلوده و به همراه نهال های شاهد مایه زنی نشده در دمای 1±23 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. بر اساس بروز علایم؛ زردی رگبرگ های جانبی در سطح رویی برگ های جوان، نواحی متناظر آب سوخته در زیر برگ های جوان، چروکیدگی برگ های مسن و لکه برگی برگ های مسن، از بین 19 رقم مورد بررسی، 14 رقم حساس به بیماری رگبرگ روشنی زرد مرکبات تشخیص داده شد. استخراج آران ای کل از پوست و رگبرگ جست های جدید به روش اس دی اس استات پتاسیم و واکنش زنجیره ای پلیمراز با ترانویسی معکوس توسط آغازگرهای اختصاصی تکثیرکننده ژن پروتیین پوششی، آلودگی به ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات را در ارقام دارای علایم تایید نمود. این ارقام با توجه به شدت واکنش در سه گروه با حساسیت زیاد، متوسط و کم دسته بندی شدند. درجات شدید و پایداری هر چهار نوع علایم شاخص، تنها در سه رقم بسیار حساس نارنج، لمون اورکا و پرشین لایم مشاهده شد. نارنگی های کلمانتین و انشو، پرتقال خونی و پوملو، به علت تشکیل نواحی آب سوخته ظریف یا محدود به بخشی از رگبرگ های جانبی در گروه میزبان های با حساسیت متوسط و نارنگی پونکن، تانجلوی مینیولا، پرتقال های تامسون ناول، والنسیا و سیاورز، کامکوات و بالنگ اتراگ به سبب بروز حداقل یکی از سه نوع علایم دیگر در گروه میزبان های با حساسیت کم قرار گرفتند. در ارقام متحمل لیموشیرین، مکزیکن لایم، نارنگی پیج و گریپ فروت های فلیم و ردبلاش تا یک سال پس از مایه زنی، علایمی ظاهر نشد. گروه بندی توصیفی انجام شده بر مبنای تعداد، شدت و ثبات علایم، با تجزیه خوشه ای براساس فاصله اقلیدسی Ward مطابقت داشت.