سبک شناسی داستانهای فتح الله بی نیاز

 سبک پدیده ای انسانی است و همانند آدمی، چند‌وجهی است. شناخت سبک، مستلزم رشته پیچیده ای از بررسیهای همه جانبه است. تحلیل سبک‌شناسی آثار داستانی در سه محور صورت میپذیرد؛ یکی سبک‌شناسی زبان داستان که سه سطح آوایی، لغوی و نحوی را در بر میگیرد؛ دیگری سبک‌شناسی ادبی که شامل خلاقیتهای ادبی متن است و از رهگذر تشبیه، استعاره، مجاز و... شکل میگیرد. و سرانجام سبک‌شناسی فکری که مولفه ها و ابعاد محتوایی و اندیشگانی متن را میکاود. در این پژوهش سعی شده است عناصر زبانی، ادبی، و فکری سبک‌ساز داستانهای فتح‌الله ‌بی‌نیاز شناخته شود تا سبک داستانهای او از دیگر نویسندگان متمایز‌ گردد.

 این پژوهش بر اساس روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات آن ازطریق منابع کتابخانه ای انجام شده است.

 بر اساس بررسیهای انجام‌شده، عناصر زبانی سبک‌ساز داستانهای‌ فتح‌الله بی‌نیاز در سطح واژگانی، محاوره گرایی واژگانی، استفاده زیاد از صفات و قیود، تتابع صفات و اضافات، تنوع وجوه فعلی اعم از اخباری، التزامی و... است. در سطح نحوی نیز، استفاده از جملات کوتاه و ساده، تعدد فعل، و تتابع افعال، عناصر سبک‌ساز هستند. عناصر ادبی سبک‌ساز نیز در داستانهای‌ این نویسنده، استفاده از آرایه های تشبیه و کنایه است که بسامد زیادی هم ندارد.

 اصلیترین ویژگی داستانهای بی‌نیاز که میتوان گفت تقریبا بر تمامی لایه های سبکی آثار او سایه افکنده است، القای احساس تنهایی، ناامیدی و دلمردگی است؛ بطوریکه غالب صفات، قیود، افعال و صنایع ادبی در این متون تحت‌تاثیر این احساسات انتخاب شده اند؛ بطور خودآگاه یا ناخودآگاه. فراوانی کلمات معطوف، اتباع، افعال ساده و مرکب، جملات کوتاه و گزارشگونه از دیگر ویژگیهای زبانی آثار اوست. بنمایه های فکری آثار او را میتوان در مرگ، تنهایی، انتقادهای اجتماعی، سردی روابط و یکنواختی زندگی خلاصه کرد.