ادراک طردشدگی کارکنان و پنهان سازی دانش: نقش تعدیل گری استرس شغلی و استقلال شغلی (نمونه پژوهش: اداره کل گمرکات خراسان جنوبی)

با توجه به اهمیت موضوع مدیریت دانش و بررسی عوامل مرتبط با پدیده پنهان‏ سازی دانش، تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر ادراک طردشدگی کارکنان بر پنهان‏ سازی دانش با نقش تعدیل گری استرس شغلی و استقلال شغلی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده ‏ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان اداره کل گمرکات خراسان جنوبی در نظر گرفته شد. تعداد 150 نفر در سال 1401 در این اداره کل مشغول به کار بودند که بر اساس جدول مورگان، از بین آن‏ها 108 نفر به روش نمونه ‏گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد پنهان‏ سازی دانش، ادراک طردشدگی، استرس شغلی و استقلال شغلی استفاده شد که روایی و پایایی این ابزارها از طریق بررسی روایی صوری و روایی سازه (روایی همگرا و واگرا) و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR) تایید شدند. داده ‏ها با بهره‏ گیری از روش‏ های توصیفی و مدل‏ یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS15 و Smart-PLS3 تجزیه و تحلیل گردید. یافته‏ های پژوهش نشان داد که ادراک طردشدگی کارکنان باعث پنهان سازی دانش می ‏شود و نقش تعدیل گری استقلال شغلی در تاثیر این دو متغیر بر یکدیگر تایید شد ولی استرس شغلی در تاثیر ادراک طردشدگی کارکنان بر پنهان‏ سازی دانش نقش تعدیل گری نداشت. طبق نتایج این پژوهش، می‏توان این گونه بیان کرد که برای جلوگیری از بروز پدیده پنهان‏ سازی دانش در سازمان، مدیران باید به گونه ‏ای رفتار نمایند که در کارکنان احساس طردشدگی به وجود نیاید و با توجه به اینکه متغیر استقلال شغلی در این ارتباط نقش تعدیل‏ گری داشت و باعث کاهش پنهان‏ سازی دانش می ‏شود، بنابراین پیشنهاد می‏ گردد در طراحی یا بازطراحی شغل‏ های سازمانی در مواردی که سایر شرایط نیز مهیاست، استقلال و خودمختاری کارکنان در انجام کارها افزایش یابد.