اثر ارتفاع از سطح دریا بر توابع توزیع قطر، ارتفاع و مساحت تاج بلوط اوری

سابقه و هدف:

 اجرای عملکردهای اقتصادی و غیر اقتصادی جنگل ها مستلزم برنامه ریزی و مدیریت کارآمد در جنگل است که این امر نیاز به کسب اطلاعات قابل اعتماد و حقیقی از منابع جنگلی دارد و این اطلاعات بهینه از جزییات پارامترهای توده های جنگلی کسب می شود. مدل های توزیع احتمال انواع پارامترهای درختان توده، اطلاعات بسیار مفیدی از تعاملات پیچیده بین درختان و محیطشان در اختیار قرار می دهند و به طور دقیقی فرآیندهای رشد درختان را توصیف می کنند. هدف مطالعه حاضر توسعه مدل های توزیع مناسب برای قطر، ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری (Quercus macranthera Fisch. & Mey.) در جنگل ارسباران و ارزیابی اثر ارتفاع از سطح دریا بر این مدل ها است.

نمونه برداری به روش انتخابی از توده های بلوط اوری واقع در جنگل ارسباران در مختصات 38 درجه و 57 دقیقه عرض شمالی تا 47 درجه و 17 دقیقه طول شرقی در سه دامنه ارتفاعی 1200 تا 1300، 1300 تا 1400 و 1500 تا 1600 متر بالاتر از سطح دریا که این گونه بیشترین حضور را داشت و در قطعه های نمونه به ابعاد 100 × 100 متر در سه تکرار انجام شد. در داخل قطعات نمونه قطر برابر سینه، ارتفاع کل و دو قطر عمود برهم تاج تمام درختان، اندازه گیری صد درصد شد. محاسبه آماره های کمی و مقایسه میانگین ها با استفاده از آنالیز واریانس و آزمون توکی در محیط نرم افزار SPSS 16 بررسی شد و بررسی انواع توزیع های آماری در نرم افزارEasyfit 5.5 انجام شد و توابع توزیع احتمال پارامترهای قطر برابر سینه درختان، ارتفاع و مساحت تاج درختان با استفاده از آزمون نیکویی برازش کولموگروف-اسمیرنوف در سطح اطمینان 95 و 99 درصد، بررسی و گزارش شد.

نتایج نشان داد که بهترین تابع برای توزیع قطر برابر سینه درختان در ارتفاع اول، دوم و سوم به ترتیب توزیع بتا، نرمال و بتا بود. آزمون نیکویی برازش برای ارتفاع درختان نشان داد که درختان در ارتفاع اول توزیع ویبول و در ارتفاع دوم و سوم توزیع بتا داشتند. مساحت تاج درختان نشان داد که توزیع های ویبول در ارتفاع اول و بتا برای ارتفاع دوم و سوم مناسب ترین مدل ها برای نشان دادن توزیع احتمال این پارامتر بودند. همچنین قطر درختان در سه دامنه ارتفاعی تفاوت معنی داری نشان ندادند، درحالی که ارتفاع درختان در مناطق مرتفع تر به طور معنی داری بیشتر بود و تاج درختان به شدت تحت تاثیر افزایش ارتفاع از سطح دریا بوده و تفاوت معنی داری را در هر سه ارتفاع نشان داد (05/0 ≤ p).

براساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر، ارتفاع از سطح دریا عامل موثری بر ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری بود و عامل اثرگذار بر ایجاد تنوع توابع توزیع احتمال قطر، ارتفاع و مساحت تاج درختان بلوط اوری در جنگل ارسبارن محسوب می شود که می تواند ناشی از اثر ارتفاع بر عوامل محیطی جنگل مانند آب و هوا، خاک، رطوبت و همچنین ویژگی های فیزیولوژیکی درختان باشد. اطلاعات حاصل می تواند نتایج قابل استنادی در اختیار مدیران و تصمیم گیرندگان برنامه ریزی جنگل های ارسباران قرار دهد.