اثر جوشانده گیاه دارویی چوغان (Seidlitzia rosmarinus) بر عملکرد شیردهی و تولیدمثلی گاوهای اوایل شیردهی

چوغان با نام علمی Seidlitzia rosmarinus، گیاهی دارویی و بومی مناطق شورپسند بوده که ریشه آن سرشار از ساپونین می باشد و دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد میکروبی، ضد عفونی کننده و ضد سم است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر جوشانده گیاه دارویی چوغان بر عملکرد شیردهی و تولیدمثلی گاوهای تازه زای هلشتاین بود. 100 راس گاو شیری تازه زا با دو تیمار و 50 تکرار در قالب یک طرح کاملا تصادفی بدین منظور استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل گروه کنترل بدون افزودنی گیاهی و گروه دریافت کننده جوشانده 500 گرم گیاه دارویی چوغان به مدت سه روز پس از زایش بودند. به منظور تهیه جوشانده، 500 گرم گیاه خشک چوغان با پنج لیتر آب به مدت حدود 20 دقیقه جوشانده شد و محلول حاصل پس از خنک و صاف شدن به دام ها خورانده شد. جهت تعیین فراسنجه های خونی، از تمامی گاوها در روز 12 خون گیری انجام شد. همچنین فراسنجه های تولیدمثلی شامل روزهای باز، فاصله زایش تا آبستنی، تعداد دام های آبستن شده تا سه ماه پس از زایش و وضعیت بروز مشکلات و بیماری های تولیدمثلی برای دام های دو گروه ثبت گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که استفاده از جوشانده گیاه دارویی چوغان در گاوهای پس از زایش تاثیر معنی داری بر میانگین تولید شیر و ترکیبات شیر را در طی پنج دوره پنج ماهه پس از زایش نداشت (05/0<P). درصد آبستنی کمتر از 100 روز پس از زایش و 100 تا 200 روز پس از زایش نسبت به گروه شاهد افزایش یافت. همچنین نتایج نشان داد، درصد گاوهای آبستن شده با یک الی دو تلقیح در گروه های دریافت کننده چوغان بیشترین مقدار در مقایسه با گروه شاهد بود. آنالیز آماری داده ها نشان داد که 70 درصد وضعیت رحم برای گاوهای دریافت کننده جوشانده گیاه چوغان نرمال بود، به طوری که این مقدار برای گاوهای گروه شاهد 14/54 درصد مشاهده گردید. همچنین نتایج مربوط به گاوهای درگیر متریت پس از زایش نیز نشان از کاهش درگیری متریت در گروه دریافت کننده جوشانده گیاه چوغان بود، به طوری که این مقدار 20 درصد در مقابل 42/31 درصد در گروه شاهد بود. غلظت خونی گلوکز تحت تاثیر خوراندن جوشانده افزایش و غلظت اسیدهای چرب غیر استریفیه کاهش یافت. غلظت های خونی سایر فراسنجه ها شامل کلسترول، تری گلیسیرید، پروتیین کل، آلبومین، اوره و بتاهیدروکسی بوتیرات تحت تاثیر جوشانده گیاه دارویی چوغان قرار نگرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که خوراندن جوشانده گیاه دارویی چوغان به گاوهای تازه زایمان کرده می تواند اثرات مثبتی بر عملکرد تولیدی و تولیدمثلی گاوهای تازه زای هلشتاین داشته باشد.