احکام و مبانی شان و کفویت در فقه از دیدگاه مذاهب خمسه و امام خمینی

شان و شخصیت انسان به عنوان یکی از موضوعات اجتماعی، هم در فقه اسلامی و هم در منابع اخلاقی مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که خیلی از مسایلی که برای شخص اتفاق می یافتد، ممکن است بسته به شان او حکمش فرق کند. واژه شان اگر چه در آیات قرآن به امور بزرگ و کارهای عظیم معنا شده ، اما در لغت نامه ها با کفویت و گاهی با شخصیت هم معنی ترجمه شده است. مسیله شان در امور فقهی به عنوان نمونه در موارد حج رفتن، مورد توجه فقها بوده چرا که زیارت خانه خدا، شرایطی دارد که باید رعایت شود از جمله وسیله رفتن به حج که در مورد افراد مختلف با توجه به شانیت آنها فرق دارد و همچنین شانیت گیرندگان خمس و زکات و یا شانیت در امر ازدواج و... . در صله رحم هم که به عنوان یکی از اصول اخلاقی دین مبین اسلام مطرح است، باید شانیت فرد مورد توجه قرار بگیرد. از نظر حقوقی نیز بحث شانیت در مجازات و حکم قاضی در دادگاه مطرح می شود. یکی دیگر از جاهایی که باید شان انسان ها رعایت شود، اموری است که مسیولین جامعه برای ساماندهی وضع اقتصادی کشور از آن بهره می برند. مثلا کمک هایی که دولت به مردم می کند که باید احترام مردم جامعه حفظ شود. از بین فقها، امام خمینی (ره) نظراتی در مورد کرامت انسان ها دارند که این مقاله بیشتر مبتنی بر سخنان ایشان می باشد. این مقاله توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی شانیت پرداخته است. نتایج مقاله بیانگر این امر است که امام خمینی (ره) معتقد به رعایت شان اجتماعی انسان به عنوان یک موجود اجتماعی و دارای هویت و شخصیت ذاتی می باشد. براین اساس، دیدگاه امام خمینی (ره) بر رعایت شان زوجه در غایات نکاح، شان گیرنده زکات و خمس و صدقات در گرفتن صدقات، شان حاجی در سفر به حج، شان فرد در رفت و آمدهای روزمره و صله رحم دلالت داشته است.