اثر آبیاری با پساب تصفیه شده مغناطیسی بر جذب برخی فلزات سنگین در کشت ذرت

در حال حاضر و با توجه به بحران شدید منابع آب، استفاده مجدد از پساب فاضلاب تصفیه شده در بخش کشاورزی حایز اهمیت است. در بین انواع آلاینده های محیط زیست، فلزات سنگین موجود در پساب ها بیشتر مورد توجه می باشند. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر استفاده از پساب مغناطیسی بر میزان جذب فلزات سنگین گیاه ذرت می باشد. بدین منظور، آزمایشی لایسیمتری در یک دوره کشت و به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1399 در شهرستان بابلسر انجام شد. محل تامین پساب، تصفیه خانه فاضلاب بخش شرقی شهرستان بابلسر بود. تیمارهای آبیاری به روش قطره ای و شامل کاربرد 100 درصد آب چاه (W1)، اختلاط 25 درصد پساب و 75 درصد آب چاه (W2)، اختلاط 50 درصد پساب و 50 درصد آب چاه (W3)، اختلاط 75 درصد پساب و 25 درصد آب چاه (W4) و آبیاری با 100 درصد پساب (W5) در شرایط اعمال میدان مغناطیسی (I1) و بدون تاثیر میدان مغناطیسی (I2) بود. در پایان دوره، عناصر سرب، کادمیوم، روی و نیکل در اندام هوایی و دانه گیاه ذرت اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اثر نوع آبیاری و اختلاط آب و پساب بر غلظت تمامی عناصر در اندام هوایی و دانه گیاه ذرت در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. با اعمال میدان مغناطیسی غلظت فلزات سرب، کادمیوم، روی و نیکل در اندام هوایی گیاه به ترتیب 84/17، 9/15، 22/14 و 92/13 درصد نسبت به تیمار غیرمغناطیسی کاهش داشت. کاهش عناصر فوق در دانه گیاه ذرت به ترتیب برابر 97/13، 52/14، 95/12 و 71/13 درصد بود. با افزایش درصد پساب مورد استفاده در آبیاری، غلظت تمامی عناصر افزایش معنی داری یافت. بیشترین مقدار غلظت عناصر در اندام هوایی و دانه گیاه ذرت مربوط به عنصر روی به ترتیب با مقدار 19/93 و 32/74 میلی گرم بر کیلوگرم بود. کمترین غلظت جذب فلزات سنگین در اندام هوایی و دانه گیاه ذرت به ترتیب مربوط به کادمیوم (73/0 میلی گرم بر کیلوگرم) و نیکل (61/3 میلی گرم بر کیلوگرم) بود که همگی از تیمار W5 به دست آمدند. بنابراین با استفاده از فن آوری مغناطیسی می توان تجمع فلزات سنگین موجود در پساب ها در خاک را کاهش داد و از جذب آن توسط ذرت جلوگیری کرد. با توجه به جذب زیاد عناصر توسط گیاه ذرت، در هنگام آبیاری با پساب تصفیه خانه ها انتخاب گیاهانی که پتانسیل تجمع فلزات سنگین کمتری داشته و به مصرف مستقیم انسان و دام نمی رسد، قابل توصیه است.