بررسی پیش تیمار سالیسیلیک اسید، نانو اکسید روی و سدیم نیتروپروساید بر برخی پارامترهای فیزیولوژیک و فعالیت آنزیمی بنفشه معطر در شرایط تنش کم آبی

بنفشه معطر (Viola odorata) گیاهی علفی چندساله با ویژگی های زینتی و دارویی است. هدف از آزمایش حاضر، بررسی اثر سطوح مختلف تنش کم آبی و محلول پاشی با سالیسیلیک اسید، سدیم نیتروپروساید و نانو اکسید روی بر پارامترهای فیزیولوژیک، متابولیت های ثانویه و فعالیت آنزیمی بنفشه معطر بود. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور؛ تنش کم آبی در سه سطح (55، 65 و 85 درصد ظرفیت زراعی یا FC خاک گلدان) و محلول پاشی ها شامل سالیسیلیک اسید (200 و 300 میلی گرم در لیتر)، نانو اکسید روی (1000 و 1500 میلی گرم در لیتر) و سدیم نیتروپروساید (200 و 300 میکرومولار) در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش کم آبی، میزان ترکیبات فنلی، پرولین و فیتول، همچنین درصد متابولیت های ثانویه، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و پایداری غشای پلاسمایی افزایش یافت. بیشترین ترکیبات فنلی (07/57 میلی گرم در اسید گالیک در هر گرم وزن خشک) و میزان پرولین (47/52 میلی گرم بر کیلوگرم وزن تر)، در تیمار 300 میکرومولار سدیم نیتروپروساید در 55 درصد FC بدست آمد. بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز (198/0 واحد آنزیم بر میلی گرم بر پروتیین بر دقیقه) و پلی فنل اکسیداز (248/0 واحد آنزیم بر میلی گرم بر پروتیین بر دقیقه)، به ترتیب در تیمارهای 200 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و 200 و 300 میکرومولار سدیم نیتروپروساید، هر سه در 55 درصد FC، بدست آمد. بیشترین مقدار فیتول (87/2 درصد) متعلق به تیمار شاهد در 55 درصد FC بود. بیشترین میزان عناصر سدیم (60/28 میلی گرم بر کیلوگرم) و فسفر (60/0 میلی گرم بر کیلوگرم) در گیاهان شاهد در تنش 55 درصد و پتاسیم (29/4 میلی گرم بر کیلوگرم)، آهن (306 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک) و درصد ماده خشک شاخساره (23/26) و ریشه (60/27)، به ترتیب در محلول پاشی با 1000 میلی گرم در لیتر نانو اکسید روی در تنش 85 درصد، 1500 میلی گرم در لیتر نانو اکسید روی در تنش 65 درصد، 200 میکرومولار سالیسیلیک اسید در تنش 85 درصد و 1000 میلی گرم در لیتر نانو اکسید روی در تنش 55 درصد مشاهده شد. در مجموع، استفاده از 200 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید به صورت محلول پاشی علاوه بر بهبود شرایط رشد و نموی گیاه بنفشه معطر، اثرات منفی تنش کم آبی را تعدیل کرد و مقاومت گیاه در برابر تنش کم آبی را افزایش داد.