بررسی تنش خشکی بر فعالیت آنتی اکسیدان ها در عصاره کولتیوارهای مختلف ریحان

ریحان یک گیاه دارویی مهم و متعلق به تیره نعناییان است. این گیاه در درمان بیماری هایی مانند معده درد، سردرد، یبوست، تب، عفونت ها و همچنین برای تنظیم و کاهش قند خون مورد استفاده قرار می گیرد و دارای ویژگی های ضد قارچی، ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی است. در پژوهش حاضر اثر تنش خشکی بر غلظت فنول ها و فلاونوییدها و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره برگ سه کولتیوار گیاه ریحان مورد بررسی قرار گرفته است. پس از کشت بذرهای سه کولتیوار گیاه ریحان (میخک، بنفش و سبز) در خاک شنی-لومی و رسیدن گیاهان به مرحله شش برگی، تنش خشکی در سه سطح 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی اعمال گردید. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار انجام شد. محتوای فنول کل، فلاونویید کل، فلاونول ها و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره برگ گیاهان اندازه گیری شد. بیشترین مقدار هر سه گروه ترکیبات آنتی اکسیدان غیرآنزیمی و فعالیت آنتی اکسیدانی با تفاوت معنی دار در کولتیوار ریحان سبز تحت تنش خشکی ملایم (75 درصد ظرفیت زراعی) مشاهده گردید. فعالیت آنتی اکسیدانی با افزایش غلظت عصاره به صورت معنی داری افزایش یافت. تنش خشکی در نهایت منجر به ایجاد تنش اکسیداتیو در گیاه ریحان می شود و این گیاه برای مقابله با آسیب های این تنش و حذف گونه های فعال اکسیژن از سازوکارهای آنتی اکسیدانی آنزیمی و غیرآنزیمی استفاده می کند. فنول ها، فلاونوییدها و فلاونول ها ترکیبات آنتی اکسیدان قوی هستند که در محافظت گیاهان در برابر تنش اکسیداتیو درگیر هستند. در سه کولتیوار مورد مطالعه ریحان، با افزایش سطح تنش خشکی، غلظت و توانایی این ترکیبات در مهار رادیکال های آزاد کاهش یافت. در مجموع، به نظر می رسد که هم ژنوتیپ و هم سطح تنش خشکی بر میزان تولید آنتی اکسیدان های غیرآنزیمی مورد مطالعه و در نتیجه توانایی گیاه در مهار تنش اکسیداتیو موثر هستند.