مطالعه ریزریخت شناسی بذر در آرایه های وحشی سرده گلابی (Pyrus) از تیره گل سرخیان (Rosaceae) و اهمیت آرایه شناسی صفات در ایران

در این پژوهش، برای اولین بار به بررسی صفات ریزریخت شناسی سطح بذر در 15 آرایه، متشکل از 22 نمونه از سرده گلابی (Pyrus L.) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) و میکروسکوپ دیجیتالی DinoLite (DM) در ایران پرداخته شده است. به منظور ارزیابی اثرات احتمالی فاکتورهای اکولوژیکی، نمونه های بذر متعددی از برخی از گونه های پرپراکنش مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع آوری نمونه های مختلف گلابی از نقاط مختلف پراکنش آنها در یک بازه زمانی حدودا 10 ساله، شناسایی آنها با استفاده از ابزارهای مختلف گیاه شناسی، بخصوص نمونه های تیپ و منابع گیاه شناسی انجام گرفت. سپس با مشاهده سطح بذرها، صفات کیفی (مثل شکل و تزیینات سطح بذر شامل انواع لان دار، مشبک، منفذدار، برجسته، مخطط و مواج) و کمی (مثل ابعاد بذر، ابعاد سلول های سطح بذر و ضخامت دیواره های بین سلول ها) مختلفی مشخص و مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج به دست آمده از این مطالعات حاکی از تنوع بالای صفات سطح بذر حتی در بین افراد یک گونه است. این نتیجه گیری مشابه بسیاری از نتایج به دست آمده با راهکارهای متفاوت، موید پیچیدگی آرایه شناختی این سرده است. با این حال، برخی صفات توصیفی مثل شکل، ابعاد، نوع تزیینات سطح بذر، ابعاد سلول های سطح بذر و ضخامت دیواره بین سلول های سطحی، برای اولین بار برای این سرده گزارش می شود.