اثر تیمار بذر با سالیسیلیک اسید، هیومیک اسید و روی بر عملکرد گندم دوروم در شرایط دیم

مقدمه :

امروزه تیمار بذر با استفاده از تنظیم کننده های رشد و یا مواد مغذی به دلیل تاثیر قابل توجه بر رشد، عملکرد و همچنین ایجاد مقاومت به بیماری ها و آفات کاربرد زیادی پیدا کرده است. براین اساس، در تحقیق حاضر، اثر تیمار بذر با سالیسیلیک اسید، هیومیک اسید و روی بر دو رقم گندم دوروم در شرایط دیم مورد بررسی قرار گرفت. 

این پژوهش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، در سال زراعی 99-1398 اجرا شد. عوامل آزمایش شامل دو رقم گندم دوروم (ساجی و ذهاب) و تیمارهای بذر (سالیسیلیک اسید، هیومیک اسید، روی، سالیسیلیک اسید + هیومیک اسید، سالیسیلیک اسید + روی، هیومیک اسید + روی، سالیسیلیک اسید + هیومیک اسید + روی و شاهد) بودند. تیمارهای بذر قبل از کاشت به صورت بذرمال با غلظت یک میلی مولار سالیسیلیک اسید، روی (دو درصد) و پودر هیومیک اسید (95 درصد) به ترتیب به نسبت یک کیلوگرم یا لیتر به 100، 100 و 300 کیلوگرم بذر اعمال شدند. صفات مورد بررسی شامل محتوی رنگدانه های فتوسنتزی، سطح برگ پرچم در مرحله آبستنی (کد 45 مقیاس زادکس)، عملکرد و اجزای عملکرد و درصد پروتیین دانه در زمان رسیدگی بودند. 

بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اثر رقم، تیمارهای بذر و اثرات متقابل بین آنها بر صفات مورد بررسی به جز تعداد سنبله در واحد سطح معنی دار بود. عملکرد دانه در گندم دوروم رقم ذهاب به طور معنی داری بالاتر از رقم ساجی بود. عملکرد دانه دو رقم در تمام تیمارهای بذری نسبت به تیمار شاهد بیشتر بود. در رقم ذهاب عملکرد دانه در تیمارهای بذری تقریبا یکسان بود، ولی در رقم ساجی بیشترین عملکرد دانه در تیمار بذری با مصرف روی (5033 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد و سایر تیمارهای بذری اثرات یکسانی داشتند. بین دو رقم اختلاف معنی داری از نظر درصد پروتیین دانه دیده نشد، ولی بیشترین و کمترین مقدار پروتیین دانه در تیمارهای بذری سالیسیلیک اسید + هیومیک اسید و شاهد به ترتیب با 14/13 و 11/12 درصد مشاهده شد. در زمان آبستنی، اثرات رقم و تیمار بذر بر سطح برگ پرچم و محتوی رنگدانه های فتوسنتزی (به جز کاروتنوییدها) معنی دار بودند. رقم ذهاب بر رقم ساجی از نظر صفات سطح برگ پرچم و محتوی رنگدانه های فتوسنتزی برتری داشت. 

طبق نتایج این پژوهش، گندم دوروم رقم ذهاب دارای عملکرد بالاتری نسبت به رقم ساجی بود. اثر تیمارهای بذر با سالیسیلیک اسید، هیومیک اسید، روی و ترکیب این تیمارها، نسبت به شاهد اثرات مثبت و معنی داری بر عملکرد دانه داشتند.