بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گونه Agropyron intermedium با استفاده از نشانگرهای ISSR و پروتئین های محلول برگ

مقدمه:

 تنوع ژنتیکی در جوامع گیاهی، پایه و اساس برنامه های اصلاحی می باشد؛ به‎طوری‏که در روش های متداول اصلاحی، جمعیت های مطلوب از داخل یک توده دارای تنوع ژنتیکی، انتخاب می گردد.

تنوع ژنتیکی 13 ژنوتیپ از گونه Agropyron intermedium با استفاده از نشانگر ISSR و پروتیین های محلول برگ در آزمایشگاه زیست فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه در سال 1399 مورد بررسی قرار گرفت.

بر اساس نتایج تجزیه مولکولی داده های پروتیین، تعداد 15 باند مشاهده شد که فقط در چهار باند از آن‎ها، چند شکلی مشاهده شد. بیشترین تعداد باند، مربوط به ژنوتیپ 12G با 15 باند و کمترین آن، مربوط به ژنوتیپ های 4G و 5G با 11 باند بود. در مجموع، پروتیین های برگ توانایی تفکیک درون گونه ای مناسبی نداشتند. با این حال، با توجه به ماتریس تشابه و تجزیه خوشه ای برای پروتیین های محلول برگ، ژنوتیپ ها در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول شامل ژنوتیپ های 4G، 5G، 9G و 11G بود. گروه دوم را ژنوتیپ های 1G، 2G، 3G، 6G، 10G و 12G تشکیل دادند و در نهایت گروه سوم شامل ژنوتیپ های 7G، 8G و 13G بود. ژنوتیپ های گروه اول بیشترین فاصله ژنتیکی را با ژنوتیپ های گروه دوم داشتند. آغازگرهای ISSR در مجموع توانستند 86 باند تولید کنند که از این تعداد، 10 باند یک شکل مشاهده شد و سایر باندها چندشکل بودند. میانگین تعداد باند تولید شده توسط هر آغازگر برای 13 ژنوتیپ برابر 17/7 بود. آغازگرهای IS11، IS12 و IS14 بیشترین تعداد باند (10 باند) و آغازگرهای IS3، IS9 و IS15 کمترین تعداد باند (5 باند) را نشان دادند. بر اساس مارکر ISSR، چندشکلی مطلوبی در بین ژنوتیپ ها مشاهده شد و آغازگرهای IS3، IS5، IS9، IS10، IS11 و IS14 به عنوان آغازگرهای مناسب جهت بررسی های تنوع درون گونه ای در Ag. intermedium، تعیین شدند. با توجه به تجزیه خوشه ای بر اساس داده های حاصل از آغازگرهای ISSR، ژنوتیپ ها در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول شامل ژنوتیپ های 1G، 2G، 3G و 5G بود. متوسط ضریب تشابه برای ژنوتیپ های این گروه برابر 667/0 بود. ژنوتیپ های 9G، 11G، 12G و 13G در گروه دوم قرار گرفتند که متوسط ضریب تشابه برای این سه ژنوتیپ برابر 656/0 بود. گروه سوم شامل ژنوتیپ های 4G، 6G، 7G، 8G و 10G با متوسط ضریب تشابه 660/0 بود. در مجموع، بر اساس نشانگر ISSR، ژنوتیپ های 2G و 5G دارای بیشترین فاصله ژنتیکی با ژنوتیپ های 6G، 7G، 8G و 10G بودند.

نتیجه‎ گیری: 

ژنوتیپ های 7G و 8G دارای بیشترین فاصله با ژنوتیپ 5G بودند. از این‎رو، این دو ژنوتیپ به دلیل دارا بودن فاصله ژنتیکی، مواد ژنتیکی مناسبی برای برنامه های اصلاحی و استفاده از هتروزیس به منظور دست یابی به ارقام با ویژگی های برتر بوده و پیشنهاد می گردد از آن‎ها در مطالعات بعدی استفاده گردد.