تحلیل تلقی فرآیندی اخوان الصفا از فلسفه

در طول تاریخ تلقی های مختلفی از فلسفه شده است. اینکه تلقی ما از فلسفه چیست هم در قبول یا رد فلسفه نقش دارد هم چارچوب فلسفه ی ما را مشخص می سازد. در تاریخ فلسفه اسلامی اخوان الصفا تلقی متفاوتی از فلسفه پیش نهاده اند. ما در این جستار به تحلیل این تلقی می پردازیم و نشان می دهیم که فلسفه نزد ایشان یک فرآیند سه مرحله ای است. مرحله ی اول دوستداری علوم فلسفیه ی حقیقیه است و همین مرحله ی اول است که وجه تسمیه ی فلسفه می باشد. این مرحله نیرو و سوخت مسیر طاقت فرسای مرحله ی دوم را فراهم می آورد. مرحله ی دوم معرفت حقایق موجودات به قدر طاقت انسان است که همه ی علوم فلسفی منطقیات و ریاضیات و طبیعیات و الهیات (شامل حکمت عملی) را در بر می گیرد. و مرحله ی سوم قول و عمل هم آهنگ با علم است، یعنی فرد باید مهارت یا فضیلت یا هنر عمل موافق با علم را داشته باشد. برای اینگونه عمل کردن فرد باید فراست تشخیص عمل مناسب در موقعیت مربوطه را هم داشته باشد. با این فرآیند، بر خلاف سایر علوم و سایر امور، به دنبال برون دادی نیستیم، بلکه این فرآیند خود زیبایی و مطلوب است. اخوان الصفا با ترکیب نظام مند به این تلقی رسیده اند.