ارزیابی پتانسیل خطر سیلاب و بررسی خسارت ناشی از آن در حوضه آبخیز تالار

سیلاب ها یکی از بحران های طبیعی است که هر ساله در نقاط مختلف جهان و کشور به بروز خسارت های جانی و مالی محسوس و نامحسوس فراوان منجر می شود؛ بنابراین، برنامه ریزی برای کاهش، مهار و پیش بینی پهنه های خطرناک و دارای توان بالا در زمان رویداد سیلاب امری ضروری است. حوضه آبخیز تالار، در البرز مرکزی قرار دارد. در این پژوهش، پهنه های سیل گیر رودخانه تالار با استفاده از سیستم مدل سازی حوضه های آبخیز (WMS[1]) و برنامه HEC-RAS مشخص شد. از داده های رقومی ارتفاعی، تصاویر ماهواره ای و دبی برای ترسیم مقاطع عرضی و پهنه بندی محدوده های دارای خطر سیل استفاده شد. پس از تعیین پهنه های سیل گیر، دوره های بازگشت پنجاه و صد ساله با استفاده از رابطه کریگر تعیین شد. در نهایت، خسارت های وارد شده بر حریم بیست متری رودخانه تالار و کسیلیان در تمام کاربری های مسکونی شهری و روستایی، زمین های کشاورزی و باغی، و معابر جاده شوسه و آسفالت محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیشترین مساحت پهنه های عمق آب، مربوط به طبقه اول (3/0 متر) در سیلاب 28/4/94 است. بیشترین مساحت پهنه های سیلابی در شهر پل سفید با مساحت (6/63 هکتار) و شهر زیر آب با مساحت (7/20 هکتار) قرار دارد. همچنین بیشترین خسارت محاسبه شده در وقوع سیل، مربوط به کاربری های مسکونی در شهر زیرآب نزدیک به خروجی حوضه است. نتایج آزمون های آماری نشان داد که کاربری مسکونی، بالاترین میانگین عمق (84/0 متر) و منطقه روستایی لرد با میانگین عمق یک متر، بیشترین توان سیل خیزی را دارد.
 

1 Watershed Management System


2 Hydrological Engineering Centers River Analysis System