تحلیل و مدیریت خطر سیلاب های شهری با رویکرد ژئومورفولوژی (کلانشهر کرج)

این تحقیق با هدف تحلیل ژیومورفولوژیک حوضه های آبریز کلانشهرکرج برای مدیریت و کاهش خطر سیلاب انجام شد. ابتدا پهنه های سیل خیز و مناطق دارای توان آبگرفتگی شناسایی شد. کانال های طالقانی، موذن و دلمبر به ترتیب آب های سطحی حاصل از زیرحوضه های طالقانی، سیاه کلان و دلمبر را به سمت کلکتور جمع کننده بهشتی هدایت می کنند. ظرفیت این سه کانال برای دوره بازگشت پنجاه ساله به ترتیب 38/0، 68/0 و 53/2 مترمکعب بر ثانیه طراحی شده است. نتایج حاصل از مدل HecRAS نشان داد که سیلاب دوره بازگشت پنجاه ساله آبراهه های طالقانی، سیاه کلان و دلمبر به ترتیب 42/0، 81/0 و 64/2 مترمکعب بر ثانیه است. بنابراین با وقوع چنین سیلابی به علت عدم گنجایش ظرفیت انتقال کانال های مصنوعی موجود، آب مازاد سطحی به سیلاب های شهری منجر می شود. همچنین با اجرای مدل TOSIS مشخص شد که بیش از 55 درصد از سطح کلانشهرکرج، توان آبگرفتگی خیلی زیاد و زیاد دارد. برای مدیریت سیلاب این مناطق نیز از سه روش شامل استخرهای مصنوعی به منظور پخش سیلاب، ایجاد زیرساخت های سبز و چاه های جذبی استفاده شد. با استفاده از روش WASPAS و بولین، چهار پهنه مستعد برای ذخیره سیلاب شناسایی شد که با فرض ذخیره آب به عمق دو متر در هر یک از پهنه ها، در مجموع بیست هزار متر مکعب از حجم آب سیلاب مهار خواهد شد. همچنین با استفاده از مدل MCE، شانزده موقعیت مناسب برای حفر چاه جذبی پیشنهاد شد. مجموع چاه های جذبی پیشنهادی با قطر حفاری دو متری می توانند 16880 مترمکعب از آب سطحی را ذخیره کنند. گزینه دیگری که از آن برای مدیریت سیلاب استفاده می شود، بهره گیری از زیرساخت سبز است. درصد تراکم پوشش گیاهی نیز با استفاده از مدل FCD به دست آمده است. پهنه های دارای تراکم پوشش گیاهی کمتر از 25 درصد در منطقه، دارای توان تولید رواناب سطحی بیش از 250 میلی متر است. با افزایش زیرساخت های سبز در کرج، توان تولید رواناب سطحی به میزان پنجاه تا هفتاد میلی متر کاهش می یابد.