کاربرد مدل خدمات بوم سازگان عرضه آب InVEST برای پیش بینی فرسایش آبی در زیر حوضه بندرعباس

سنجش کمیت و پیش بینی اثرات تغییر در خدمات آبی بوم سازگان به عنوان عاملی محدودکننده در برنامه ریزی های محیط زیست، برای تصمیم سازی جامع قابل توجه است. هدف مطالعه، اجرای مدل خدمات بوم سازگان تولید آب InVEST در حوضه آبخیز شهر بندرعباس از نظر عرضه آب و تاثیر آن بر فرسایش آبی است. بدین منظور، در بازه زمانی سال 2000 تا 2020 عوامل ورودی مدل، آماده سازی و برای اجرا به مدل مذکور معرفی شد. بر اساس نتایج، مقدار تولید آب در سال 2000 در این حوضه بیش از هفت میلیون متر مکعب بود که زیر حوضه سه با بیش از سه میلیون و زیرحوضه یک با بیش از یک میلیون متر مکعب، بیشترین و کمترین میزان تولید آب را داشت. در سال 2020، مقدار تولید آب بیش از پنج میلیون متر مکعب بود که زیر حوضه سه با  حدود سه میلیون، بیشترین و زیرحوضه یک با بیش از هفتصد هزار متر مکعب، کمترین میزان تولید را داشت. نتایج بیانگر کاهش 23 درصدی کل حوضه در سال 2020 نسبت به سال 2000 بود و در دو دوره مطالعه، زیر حوضه سه بیشترین و زیر حوضه یک کمترین میزان تولید آب را به خود اختصاص داد. همچنین تغییرات مکانی این خدمت اکوسیستم، حاکی از جریان افزایشی میزان تولید آب از سمت جنوب به سمت شمال آبخیز مطالعاتی بود. با توجه به کاهش عرضه آب در سال 2020 نسبت به سال 2000 و تاثیر بیشتر بر حساسیت ذاتی خاک، و با در نظر گرفتن عامل فرسایندگی باران شدید، ماهیت تهاجمی بارندگی محلی منطقه و نقش آن در شروع جدا شدن ذرات خاک و انتقال آن توسط رواناب، منطقه مطالعه در معرض فرسایش آبی شدیدتر قرار گرفت و بر مبنای الگوی مکانی تغییرات بارش، قسمت های شمالی آبخیز مطالعاتی فرسایش پذیرتر بود. همچنین تاثیرپذیری فرسایش های بادی از فرسایش های آبی، افزایش ریزگردها را در پی خواهد داشت.