بررسی ارتباط الگوی پیوند از دور دریای شمال- خزر با بارش های ایران (مطالعه موردی: استان اردبیل)

در این پژوهش ارتباط الگوی دریای شمال-خزر با بارش های استان اردبیل شامل ایستگاه های اردبیل، خلخال، مشگین شهر و پارس آباد در بازه زمانی 1987 تا 2015 بررسی شد. پس از شناسایی همبستگی بین شاخص NCP و بارش استان اردبیل و بررسی همدیدی فازهای مثبت و منفی الگو، از شبکه عصبی مصنوعی برای مدل سازی این رابطه استفاده گردید. نتایج نشان داد که در مشگین شهر، همبستگی بارش و NCP در فوریه و دسامبر مثبت و معنادار بود، اما در مقیاس فصلی، ارتباطی بین آن ها وجود نداشت. همبستگی بارش های اردبیل با شاخص  NCPمعنادار نبود، ولی در خلخال، بارش ماه های نوامبر و دسامبر با شاخص  NCPهمبستگی مثبت داشت. بیشترین همبستگی بین بارش پاییزه پارس آباد و شاخص NCP بود که همبستگی آن ها مثبت و در سطح 99 درصد معنادار بود. استقرار ناوه بر روی دریای مدیترانه و قرارگیری منطقه موردمطالعه در جلوی ناوه، وضعیت چرخندی فراهم آورده که باعث انتقال رطوبت دریای شمال، مدیترانه، دریای سیاه و اقیانوس اطلس به سمت ایران شده که این وضعیت موجب وقوع بارش های پاییزه در دشت مغان می شود. اما در فاز منفی، با ایجاد پشته ی قوی در ایران، شرایط جوی پایدار در منطقه حاکم شده و موجب وزش هوای گرم و خشک آفریقا به سمت ایران می گردد که دوره خشکسالی منطقه می باشد. ارتباط بین بارش پاییزه پارس آباد با شاخص NCP با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی، مدل سازی شد. نتایج نشان داد که ضریب رگرسیونی مدل، 98/0 و مجموع مربع خطاهای آزمون، 16/2 بود که نشان می دهد که مدل از برازش مناسبی برخوردار است.