بررسی و تحلیل تربیت دینی در کتاب های دوره ابتدایی جمهوری اسلامی ایران

اگرچه در بسیاری از نظام های آموزشی دنیا ، آموزش در باره مذهب جایگزین آموزش مذهبی شده است ، ولی نظام آموزشی ایران یکی از رسالت اصلی خود را تربیت دینی می داند. هدف مقاله حاضر توضیح و تشریح محتوی کتاب های دوره ابتدایی جمهوری اسلامی با توجه به هدف تربیت دینی است. جامعه پژوهش شامل کلیه کتب شش پایه دوره ابتدایی ونمونه محدود به بررسی محتوی کتاب های درسی قرآن و هدیه های آسمان بود (11 کتاب). روش پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل محتوی و برای جمع آوری داده ها از روش اسنادی استفاده گردید. برای تحلیل محتوی کتابهای درسی چهار عنصر هدف، محتوا، روش تدریس و روش ارزشیابی مورد توجه قرار گرفت . یافته های تحقیق نشانگر گستره وسیعی از اهداف دینی است که شامل مفاهیم بسیار پیچیده دینی همچون مفهوم خدا ، معاد و تولی و تبری تا مفاهیم ساده ای همچون رفتار خوب با همسایگان می گردد. دیگر یافته تحقیق نشان می دهد مولفان کتاب های دینی تلاش کرده اند با توجه به اهداف و سه حیطه شناختی ، عاطفی و کنشی ، محتوی مناسب را با استفاده از متن ، شعر ، نقاشی و عکس به کودکان یاد دهند، اگرچه مکانیزم تحقق اهداف با توجه به سطوح مختلف هر حیطه مبهم است. هم چنین اگرچه ظاهرا مولفان بر بهره گیری از انواع روش های تدریس تاکید می ورزند ولی نقش فعال معلم در حیطه شناختی و نقش فعال دانش آموزان در حیطه های عاطفی و کنشی بیشتر مورد تاکید قرار گرفته است. برای ارزشیابی عملکرد فراگیران ، معیارهایی همچون نظر شخصی معلم و شناخت وی از دانش آموز توام با انجام عملی آداب مذهبی همچون وضو ونماز توسط کودک مورد توجه قرار گرفته است.