تاثیر منازعات روسیه و عثمانی بر وضعیت ساوجبلاغ (مهاباد کنونی) در جنگ جهانی اول با تکیه بر مطبوعات و اسناد

در جنگ جهانی اول شهر ساوجبلاغ، به کانون منازعه روسیه و عثمانی در آذربایجان تبدیل شد. علت این پدیده قرار گرفتن شهر در مسیری بود که آذربایجان را به وان و موصل متصل می‎کرد و می‎توانست سپاه متحد روسیه و انگلیس را به هم بپیوندد؛ به همین سبب روس‎ها برای کنترل آن تلاش زیادی می‎کردند. عثمانی‎ ها نیز با همه قوا از ساوجبلاغ محافظت می‎کردند. پژوهش حاضر به دنبال این است تا به روش توصیفی‎ تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که منازعات روسیه و عثمانی چه تاثیری بر وضعیت ساوجبلاغ داشت؟ یافته‎ های پژوهش نشان می‎دهد که در دوره چهارساله جنگ جهانی اول، هیچ شهری در ایران به اندازه ساوجبلاغ آسیب ندید؛ به نوعی که می‎توان ساوجبلاغ را مهم‎ترین قربانی جنگ دانست. این شهر، هشت بار توسط طرفین درگیر، اشغال شد و بسیاری از ساکنان آن کشته و آواره شدند. همچنین یکی از پیامدهای این وضعیت، حذف نوادگان عزیزخان مکری از هسته اصلی قدرت در ساوجبلاغ و تقویت خاندان قاضی بود که آینده ساوجبلاغ را تحت تاثیر قرار داد.