بررسی تطبیقی و مقایسه سبکی کهن الگوی نقاب و سایه در شعر فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، و مهدی اخوان ثالث

کهن الگوها بیانگر حالات روانی خاص انسان هستند و میتوان با مقایسه کاربرد عناصر و مفاهیم کهن الگویی به تفاوت سبک ادبی دوره و سبک شخصی شاعران پی برد. در این مقاله با هدف بررسی تطبیقی و مقایسه ای کهن الگوی نقاب و سایه در شعر معاصر و تاثیر آن بر سبک فکری شاعران، اشعار سه شاعر برجسته شعر نو، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و مهدی اخوان ثالث بررسی شده است.

گردآوری اطلاعات مقاله، ازطریق مطالعه کتابخانه ای و با ابزار فیشبرداری صورت گرفته و شیوه نگارش آن توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری شامل مجموعه اشعار فروغ فرخزاد، مهدی اخوان ثالث و سهراب سپهری است.

در این مقاله گرایش کلی شاعران را در انتخاب سبک فکری با کهن الگوی نقاب و سایه بررسی نموده ایم. یافته های تحقیق نشان میدهد نقابهای شاعر رمانتیک، عاشق، ناامید، منتقد اجتماعی، وطن پرست، مصلح اجتماعی و عارف در شعر آنها وجود دارد. هر سه در آغاز شاعری، نقاب رمانتیک دارند اما فرخزاد و اخوان ثالث به شعر اجتماعی روی می‌آورند و با نقابهای منتقد، مصلح، مبارز، و وطن‌پرست، نابسامانی جامعه را روایت میکنند. در شعر آنها جنبه های منفی سایه آشکار میشود و به یاس، اندوه، مرگ اندیشی و پوچی میرسند. فرخزاد با نقاب عاشق تا پایان شاعری با سایه درگیر است اما سپهری از نقاب رمانتیسم به عرفان و اخلاق میرسد و با سبک ویژه خود، به عرفان روی می‌آورد و با آگاهی از سایه و تسلط بر امیال منفی، نقاب مصلح و عارف را تا پایان شاعری دارد.

هر سه شاعر نقاب شاعر رمانتیک دارند اما در بررسی تطبیقی و مقایسه سبکی، فرخزاد و اخوان ثالث از نقابهای منتقد، معترض، مبارز، و وطن پرست استفاده کرده اند. نقاب عاشق نیز در شعر فرخزاد با این نقابها ادامه یافته است. در این نقابها جنبه های منفی سایه در افکارشان نمود یافته است اما سپهری در آغاز شاعری در نقاب رمانتیک با جنبه منفی سایه درگیر است، با انتخاب نقاب مصلح و عارف بر سایه تسلط یافته است.