روایتگری تصاویر شهادت امام حسین (ع) در نسخه های چاپ سنگی (اسرارالشهاده، طوفان البکاء، وسیله النجات)

ذکر وقایع عاشورا به صورت مکتوب و مصور در ایران، به واسطه چاپ سنگی نسخه ها گسترش بیشتری یافت و آثار بدیعی در حوزه تصویر به خصوص در عصر قاجار شکل گرفت. این پژوهش نیز سعی دارد نگاره های شهادت امام حسین (ع) و مواجهه شمر را در سه نسخه مصور چاپ سنگی متقدم و تاریخ دار از کتاب های طوفان البکاء (1270ق)، وسیله النجات (1284ق) و اسرار الشهاده (1268ق) موجود در کتابخانه ملی ارزیابی کند. اهداف این پژوهش، واکاوی مضمونی و تجسمی تصاویر مربوطه در سه نسخه مدنظر است. پرسش ها بدین قرار است:نگاره های این نسخه ها چگونه مفاهیم و روایات اسلامی مرتبط به شهادت امام حسین (ع) را به تصویر کشیدند؟این تصاویر، چه ویژگی های تجسمی را در بیان صحنه شهادت امام حسین (ع) در نسخه های مدنظر نشان می دهند؟نتایج حاصل از این پژوهش که به روش کیفی و به شیوه توصیفی تحلیلی و از نوع اسنادی صورت گرفته است، اشاره به شاخصه های تجسمی و روایت های اسلامی نقل شده درباره تصاویر شهادت امام حسین (ع) دارد که برخی از آن ها دارای اعتبار بوده و بعضی دیگر، برگرفته از باورهای عامه در دوران قاجار، تصویرسازی ذهنی طراحان یا روایت های نامعتبر است. در نگاره ها برای متجلی کردن روایت های مربوط به شهادت و ایثار از شیوه های مختلف تجسمی، استفاده شده است که هم راستا با باورها و مفاهیم شیعی نیز بوده و مضامین هر واقعه را با توجه به شیوه طراحی، پوشش و ادوات، چهره پردازی، ساختار و ترکیب بندی مختص به آن مطرح کرده است.