بررسی تاثیر خاکستر بادی و مشتقات آن بر عملکرد دو رقم برنج (چمپا و عنبر بو) در خاک های آلوده به کادمیوم

کادمیوم یکی از فلزات سنگین است که نتایج تحقیقات اخیر حاکی از سمیت شدید بیولوژیکی، برگشت ناپذیری، انباشت و عدم تجزیه پذیری این عنصر در طبیعت می باشند که تجمع آن در خاک سبب کاهش حاصلخیزی خاک و عملکرد محصولات زراعی می شود. یکی از روش های بهبود حاصلخیزی خاک های آلوده، استفاده از مواد زاید و دورریختنی از جمله خاکستر بادی و مشتقات آن می باشد. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر تیمار مشتقات خاکستر بادی و ژنوتیپ بر عملکرد برنج در خاک آلوده شده با کادمیوم انجام پذیرفت که طی آزمایشی دوساله در سال های زراعی 1398 و 1399 به صورت کشت مزرعه ای و 1399 و 1400 به روش کشت گلدانی در اراضی شخصی واقع در شهرک خیبر از توابع شهرستان دزفول اجرا گردید. این تحقیق به روش اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. عامل اصلی شامل تیمار خاکستر بادی و مشتقات آن در چهار سطح تیمار کنترل (خاک معمولی مزرعه آلوده به کادمیوم بدون خاکستر و مشتقات آن)، خاکستر بادی، تیمار ماده واسطه ای و زیولیت، و عامل فرعی ژنوتیپ در دو سطح شامل رقم چمپا و عنبربو بود. صفات مورد بررسی عملکرد دانه و وزن خشک بوته می باشد. مقایسه میانگین تیمارها به روش دانکن و در دو سطح احتمال 1 و 5 درصد انجام شد. طبق نتایج به دست آمده، تیمار خاکستر بادی و مشتقات آن، ژنوتیپ و اثر متقابل تیمار خاکستر بادی و مشتقات و تیمار ژنوتیپ همگی بر روی میزان عملکرد برنج تاثیر معنی داری در سطح احتمال 1 درصد در هر دو آزمایش مزرعه ای و گلدانی داشتند. به طوری که کمترین و بیشترین میزان محصول با مقدار 42/3065 و 96/3555 کیلوگرم در هکتار در آزمایش مزرعه‎ای و 54/3162 و 1/3668 کیلوگرم در هکتار در آزمایش گلدانی به ترتیب در تیمار شاهد و رقم عنبربو و تیمار خاکستر بادی و رقم چمپا به دست آمد. اختلاف به دست آمده از نظر آماری در سطح 5 درصد طبق آزمون دانکن معنی دار بود. به طوری که با توجه به نتایج مقایسه میانگین بیشترین میزان عملکرد در هر دو آزمون مزرعه ای و گلدانی در تیمار مواد واسطه ای و رقم چمپا مشاهده شد.